ต้นทุเรียนพันธ์ยักษ์หรือต้นทุเรียน “พันธ์จระเข้” ที่มีอายุยืนยาวนานหลายชั่วอายุคนในจังหวัดสุโขทัยและที่สำคัญมีเพียงต้นเดียวได้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่มีบุคคลทั่วไปเดินทางเข้าท่องเที่ยวเยี่ยมชมกันอย่างต่อเนื่องด้วยความทึ่งในประวัติความเป็นมารวมทั้งการที่ได้รับเลือกให้เป็น “รุกขมรดกของแผ่นดิน”
วันที่ 9 ก.ย 2561 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่จังหวัดสุโขทัยมีทุเรียนพันธุ์ท้องถิ่นหายาก ที่มีอายุถึง โดยภาษาท้องถิ่น ชาวบ้านเรียกกันว่า “พันธุ์ตะเข้” อยู่ในพื้นที่บ้านห้วยตม ต.บ้านตึก อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย และ เป็นต้นทุเรียนที่ได้ถูกบันทึกไว้ในโครงการวัฒนธรรมการท่องเที่ยวต้นไม้ใหญ่ “รุกขมรดกของแผ่นดิน” โดยกระทรวงวัฒนธรรมได้ร่วมกับจังหวัดสุโขทัย เปิดเป็นโครงการวัฒนธรรมสู่การท่องเที่ยวต้นไม้ใหญ่ทั่วไทยอย่างเก๋ไก๋ ด้วยการชูต้นทุเรียนพันธุ์จระเข้ยักษ์ซึ่งมีอายุยืนยาวนานหลายชั่วอายุคนกว่า 200 ปี โดยรสชาติของทุเรียนนั้นจะมีเนื้อเหลืองนวลเนียนฉ่ำหวาน อร่อยล้ำแบบสุดยอดเป็นที่ติดอกติดใจของผู้ที่ได้ลองลิ้มชิมรส
สำหรับต้นทุเรียนพันธฺจระเข้ยักษ์ต้นนี้ ได้รับเลือกเป็นเป็นต้นไม้ 1 ใน 63 ต้น ของต้นไม้ที่ทรงคุณค่าและได้รับเลือกให้เป็น “รุกขมรดกของแผ่นดิน” เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุ 63 พรรษา อีกทั้งกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) กระทรวงวัฒนธรรม ได้จัดทำหนังสือเรื่อง “รุกข มรดกของแผ่นดิน” เล่ม ๒ ขึ้น โดยรวบรวมประวัติและเรื่องราวที่มีการบอกเล่าหรือบันทึกไว้เกี่ยวกับต้นไม้ในสถานที่ต่าง ๆ จากทุกภูมิภาค จำนวน ๖๓ ต้น ทั่วประเทศ
ทั้งนี้จากความโดดเด่นของต้นทุเรียนเก่าแก่อายุยืนยาวนานและมีเพียงต้นเดียวจึงถือว่า เป็นต้นทุนสำคัญด้านวัฒนธรรม รวมทั้งการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สนใจได้เดินทางมาสัมผัสความสวยงามมหัศจรรย์ที่ธรรมชาติได้สร้างสรรค์ขึ้นซึ่งทุกคนที่ได้มาสัมผัส ต่างทึ่งถึงอายุที่ยืนยาวและความสวยงามของต้นทุเรียน ถือเป็นการสืบทอดอัตลักษณ์ อันเป็นวิถีชุมชนท้องถิ่นให้ยั่งยืนตลอดไป
สำหรับต้นทุเรียนยักษ์นี้มีประวัติเล่าสืบต่อกันในครอบครัวของนายสวัสดิ์ จันทร์ศรี เจ้าของทุเรียนต้นนี้ว่า บรรพบุรุษของนายสวัสดิ์ไปปฎิบัติหน้าที่อยู่ตามแนวชายแดนฝั่งประเทศพม่า ได้ไปพบต้นทุเรียนมีลูกดกตกอยู่ใต้ต้น ลักษณะของทุเรียนเป็นพลูยาวคล้ายหลังจระเข้ เมื่อนำมาแกะกิน พบว่ามีเนื้อในหนาสีเหลือง รสชาติหวานมัน อร่อยถูกปาก มีเมล็ดสมบูรณ์ดีอยู่เพียง 2 เมล็ด นอกนั้นลีบหมดจึงได้เก็บเมล็ดที่สมบูรณ์มาปลูก และเจริญเติบโตมาถึงปัจจุบัน ได้ตั้งชื่อตามรูปพรรณสัณฐานว่า “ทุเรียนพันธ์จระเข้” เป็นต้นไม้ใหญ่ที่มีความสวยงามตามธรรมชาติ เป็นสัญลักษณ์ที่น่าภาคภูมิใจของชาวศรีสัชนาลัย รวมทั้งเป็นเมืองแห่งผลไม้ที่สร้างรายได้หลักให้กับประชาชน เช่นทุเรียน ลองกอง ลางสาด เงาะ และส้มเขียวหวาน เป็นต้น ปัจจุบันต้นทุเรียนพันธ์ยักษ์ “พันธ์จระเข้” ต้นนี้ ตั้งอยู่อย่างโดดเดี่ยวลำต้นสูงใหญ่ท่ามกลางสวนลองกองของชาวบ้านห้วยตมจนกระทั่งนักท่องเที่ยวสนใจเข้าเที่ยวชมด้วยความอัศจรรย์ใจกันอย่างต่อเนื่อง
