13 มี.ค. 2564 พระครูวิธานธรรมประสิทธิ์ เจ้าอาวาสวัดลาย และเจ้าคณะตำบลหนองจิก เปิดเผยว่า “วัดลาย” หมู่ที่ 3 ต.ทุ่งหลวง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย เป็นวัดร้างเก่าแก่ ตามหลักฐานโบราณวัตถุที่ปรากฏ คือ แท่นอุโบสถ แท่นเจดีย์เก่า และใบเสมา 2 ใบ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1885 หรือ 679 ปีก่อน เดิมชื่อว่า “วัดป่าเลย์ไลยก์” เพราะมีป่าต้นยางและป่าตาลอยู่จำนวนมาก
ต่อมา พระอุปัชฌาย์ ต่วน ธมฺมปญฺโญ (หลวงปู่ต่วน) เจ้าอาวาสรูปแรกของวัดลาย ได้เข้ามาบูรณะจนได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2481 ปัจจุบันวัดแห่งนี้มีสถานที่สำคัญ ประกอบด้วย ศาลาการเปรียญ อุโบสถเก่า พระพุทธสีมาชัยสิทธิ พระพุทธศรีสรรเพชรคีรีมาศสถิตย์ วิหาร สระหอไตรโบราณ ดงตาล 900 กว่าต้น รวมทั้งหอกลองและหอสวดมนต์ อายุกว่า 100 ปี ซึ่งกรมศิลป์ได้ช่วยบูรณะและอนุรักษ์ไว้ดังเดิม
สำหรับตำนาน “หลวงปู่ต่วน” ผู้มีวาจาสิทธิ์ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “หลวงพ่อปากพระร่วง” นั้น ท่านพระครูวิธานธรรมประสิทธิ์ เล่าให้ผู้สื่อข่าวฟังว่า หลวงปู่ต่วน ชื่อเดิมนายต่วน อยู่นา เกิดวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2421 หรือ 143 ปีที่แล้ว เมื่ออายุครบ 21 ปี ก็ได้บวชที่วัดวาลุการาม (วัดโตนด) จากนั้นไปร่ำเรียนวิชากับหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน จ.พิจิตร และหลวงปู่ศุข วัดปากคลองมะขามเฒ่า จ.ชัยนาท แล้วกลับมาจำพรรษาอยู่ที่วัดกลางหรือวัดดุสิตดาราม ก่อนจะเข้ามาสร้างบูรณะวัดลาย ต.ทุ่งหลวง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย
โดยเรื่องเล่าความมีวาจาสิทธิ์ของหลวงปู่ต่วน เกิดขึ้นเมื่อครั้งมีนกเหยี่ยวโฉบเอาลูกไก่ บินขึ้นไปเกาะอยู่บนต้นยางในวัด ชาวบ้านคิดจะฆ่า แต่หลวงปู่ห้ามไว้ และบอกว่า “นกมันไม่ไปไหนหรอก” แล้วเหยี่ยวก็เกาะอยู่อย่างนั้นตลอด 3 วัน จนหลวงปู่สงสารจึงบอกให้ไป นกเหยี่ยวก็บินจากไปทันที และยังมีเรื่องเล่าตำรวจนายหนึ่งที่มาจับกุมชาวบ้าน ข้อหาทำผิดวัฒนธรรม ขัดขืนคำสั่งรัฐบาลสมัย จอมพล ป.พิบูลสงคราม ด้วยการใส่กางเกงแพร ขณะล่องเรืออัญเชิญ “พระพุทธสีมาชัยสิทธิ” มาประดิษฐานที่โบสถ์วัดลาย
พอหลวงปู่ทราบเรื่องจึงพูดว่า “อ้ายนี่มันบ้า” หลังจากนั้น 3 วัน ตำรวจนายนั้นก็บ้าจริงๆ เที่ยวไปยืนฉี่ยืนไหว้ต้นโพธิ์ แล้วก็ออกจากราชการ หาความเจริญไม่ได้อีกเลย และถ้าใครกล้าเข้ามากระทำชั่วภายในวัดลายแห่งนี้ ชีวิตก็จะหาความเจริญไม่ได้เช่นกัน หลวงปู่ต่วนพูดอย่างไรก็มักจะเป็นอย่างนั้น ทำให้ท่านเองก็ระวังคำพูด และพูดน้อย เพราะกลัวจะหลุดปาก
ส่วนความขลังความศักดิ์สิทธิ์ ของตะกรุดกับเหรียญเสมารุ่นแรก ของหลวงพ่อต่วน ธมฺมปญฺโญ วัดลาย อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย พ.ศ. 2518 ซึ่งหลวงปู่เลียม เจ้าอาวาสรูปที่ 2 ของวัดลาย สร้างขึ้นมาประมาณ 1,000 เหรียญ โดยปลุกเสกทำพิธีใหญ่ที่ท้องสนามหลวง กรุงเทพฯ เพื่อนำรายได้ซ่อมแซมหลังคาโบสถ์นั้น หลายคนที่คล้องบูชามีประสบการณ์ต่างกัน บางคนเจออุบัติเหตุหนักก็แคล้วคลาดปลอดภัย บางคนถูกโจรยิงขณะบุกปล้นบ้าน แต่ก็ไม่ระคายผิว ยิงไม่เข้า ก่อนจะคว้าปืนยิงสวนโจรดับคาที่ และอีกหลายเรื่องเล่าด้านแคล้วคลาด คงกระพัน และเจริญรุ่งเรือง
