กระบี่-โรงเรียนเขาดินประชานุกูล จ.กระบี่ นำนักนักเรียนพลิกร่องปาล์มรกร้าง ปลูกข้าว”ข้าวหอมบอน” ในวิถีภูมิปัญญาชาวบ้านแบบดังเดิม ภายใต้โครงการข้าวใหม่ ไร่เรา ที่เขาดิน ปลูกวิถีปันสุข เรียนรู้อย่างสนุกกับพันธุ์ข้าว “ข้าวหอมบอน” โดยกลุ่มเด็กหลังเขา โรงเรียนเขาดินประชานุกูล
วันที่ 7 พ.ย.64 นายปราโมทย์ เพ็ชรคล้าย ผอ.ร.ร.เขาดินประชานุกูล อ.เขาพนม จ.กระบี่ ได้เปิดเผยว่า ตำบลเขาดินเป็นตำบลเล็กๆ ในอำเภอเขาพนม จังหวัดกระบี่ ที่ส่วนมากปลูกปาล์มน้ำมันเป็นพืชเศรษฐกิจ เมื่อเริ่มลงปลูกกล้าปาล์มใหม่ๆ จะมีพื้นที่ร่องปาล์มว่าง ชาวบ้านแถวนี้ จึงนิยมปลูกข้าวไร่ ไว้สำหรับหุงกินในครัวเรือน “ข้าวหอมบอน” เป็นพันธุ์ข้าวพื้นเมือง เวลาหุงจะมีกลิ่นหอมเหมือนกลิ่นของเผือกฟุ้งไปทั้งบ้าน (ทางใต้จะเรียกเผือกว่า “บอนหรือหัวบอน” รสชาติอร่อย ไม่นิ่มและแข็งจนเกินไป การทำไร่ของชาวบ้านปัจจุบันแตกต่างไปจากเดิมคือเน้นการใช้เครื่องจักรเข้ามา ทำให้ขาดเสน่ห์ของชุมชน กลุ่มเยาวชนเด็กหลังเขาจึงร่วมกันจัดโครงการ ข้าวใหม่ ไร่เราที่เขาดิน ขึ้นโดยไปขอเรียนรู้ศาสตร์และภูมิปัญญาโบราณวิถีเดิมของการทำข้าวไร่ จากปราชญ์ชุมชน เกิดกระบวนการเรียน ให้เกิดการตื่นรู้และลงมือทำจริง
นายศิริ ศิริรักษ์ คุณครู โรงเรียนเขาดินประชานุกูล อ.เขาพนม จ.กระบี่ ได้กล่าวว่า ครั้งแรกที่ได้เดินทางมารับตำแหน่งใหม่ๆ ติดใจข้าวต้มข้าวหอมบอนมากและตั้งใจอยากศึกษาข้าวชนิดนี้ ประจวบกับข่าวโครงการจิตสำนึกรักเมืองไทยปีที่13 ของสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหมมาถึงพอดี ซึ่งได้เคยส่งโครงการร่วมประกวดหลายปีแล้วแต่ยังไม่ได้รางวัลสักที ครั้งนี้จึงตั้งใจลองส่งดูอีกสักครั้ง จึงได้ร่วมกันคิดกับเด็กๆและนำมาผนวกกันจนกลายเป็นโครงการ “ข้าวหอมบอน” โดยกลุ่มเด็กหลังเข้า โรงเรียนเขาดินประชานุกูลนี้ และคว้าทุนดำเนินโครงการมาได้สำเร็จ
การปลูก”ข้าวหอมบอน”ในครั้งนี้ ผ่านกระบวนการ 5 สุข คือ
1.หนำข้าวให้หนำใจ คือ การทำข้าวไร่แบบเก่าเรียกว่าการแทงสักหนำข้าว ใช้กำลังคนแทนเครื่องจักร เรียนรู้ภูมิปัญญาชาวบ้าน
2.ดายหญ้าอย่าเดียวดาย คือ การดูแลไร่ ข้าวที่กำลังงอก ช่วยกันถอนวัชพืช ซ่อมกล้าข้าว หลุมไหนเยอะเกินก็ถอนย้ายไปปลูกหลุมที่งอกน้อย
3.ห่มดินที่เขาดิน คือ คือการดูแลข้าวโดยใช้ธรรมชาติดูแลกันเองเน้นการรักษาดิน
4.เกี่ยวก้อยมาเกี่ยวข้าว คือ ใช้แกระเกี่ยวข้าวตามวิถีชาวบ้าน เน้นกำลังคนมากกว่าเครื่องจักร
5.จากรวงเป็นเม็ดพราว คือ เน้นกระบวนการนวดข้าว ตำขาว ด้วยมือหลังจากเมื่อได้ผลผลิตมาแล้ว จะนำมาจัดการ
อีกทั้งยังยังเป็นไปตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงด้วยหลัก 3 คือ
อ.อิ่ม คือ นำข้าวสารที่ได้มามอบให้ชาวบ้านที่ขาดแคลนข้าวสารในชมชนเขาดิน
อ.ออม เก็บข้าวเปลือกไว้เป็นเมล็ดพันธุ์ในคลังข้าวชาวเขาดน
สามารถมายืมข้าว
อ.อุทิศ มอบข้าวสารให้ชุมชนชาวเลเกาะลันตา กิจกรรม ปลูกที่เขาดิน หุงกินที่ลันตา
ด้านนายสุจินต์ จุลเพชร ปราชญ์ชาวบ้าน ม.2 บ้านหนองบัว ต.เขาดิน อ.เขาพนม จ.กระบี่ กล่าวว่า ตนรู้สึกดีใจที่โรงเรียนบ้านเขาดินประชานุกูล ได้นำเด็กนักเรียนมาเรียนรู้การปลูกข้าวหอมบอนในวิถีแบบดังเดิมไม่ใช้เครื่องจักรกลเข้ามาเลย ทั้งนี้ตนได้สอนเด็กๆ เริ่มตั้งแต่ปลูกข้าวด้วยการหนำข้าว จนเก็บเกี่ยวด้วยแกละและเคียวในวันนี้ ซึ่งเป็นภาพที่เลือนลางจางหายไปจากวิถีชีวิตของคนในปัจุบัน จนเรียกได้ว่าหาดูได้ยาก ตนดีใจเป็นอย่างยิ่งที่ได้ถ่ายทอดภูมิปัญญานี้ให้กับเด็กๆ ทำให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ในบริบทของการทำนา และขอบคุณโครงการ จิตสำนึกรักเมืองไทยของสำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม เป็นอย่างยิ่งที่ให้โอกาสเด็กๆ และชุมชนได้เรียนรู้สัมผัสประสบการณ์ที่ดีมากๆ ในครั้งนี้
