ชาย่านตาขาว สมุนไพรพื้นบ้านมากด้วยคุณประโยชน์เป็นที่มาของชื่ออำเภอหนึ่งในจังหวัดตรัง นำมาตากแห้งชงชารักษาแก้ปวดเมื่อยร่างกาย แก้กระษัย เจริญอาหาร หอมละมุน กลมกล่อม 
ชาย่านตาขาว : วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2565 เวลา 10.00 น. ที่ ห้องสมุดประชาชน เฉลิมราชกุมารี อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง เจ้าหน้าที่นำผู้สื่อข่าวไปดูต้นย่านตาขาวที่ปลูกไว้บริเวณด้านข้างของห้องสมุดฯและบอกเล่าถึงที่มาของอำเภอย่านตาขาวว่า ต้นย่านตาขาว จะพบมากในอำเภอย่านตาขาว และเป็นที่มาของชื่ออำเภอย่านตาขาว บรรณารักษ์และเจ้าหน้าที่ห้องสมุดได้นำต้นย่านตาขาวมาปลูกไว้เพื่อให้ผู้สนใจได้ศึกษา
ต้นย่านตาขาวจัดเป็นไม้เถาเลื้อย ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกออกเรียงสลับกัน มีใบย่อย 5-9 ใบ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปรี มีกิ่งเหนียวและทน กิ่งแตกเถายืดยาวอย่างรวดเร็ว เปลือกเถาเรียบและเหนียว เป็นสีน้ำตาลเข้มอมสีดำหรือแดง เนื้อไม้เป็นสีออกน้ำตาลอ่อน ๆ
การนำต้านย่านตาขาวมาทำเป็นชาย่านตาขาวกิ่งจากการตัดใบแก่พอดีๆ และเถาวัลย์มาล้างทำความสะอาดก่อนนำไปตากแดด 3-4 วัน แต่ละวัน ระหว่างวันคอยกลับ เพื่อให้ใบย่านตาขาวได้ถูกแสงแดดอย่างทั่วถึง เมื่อแห้งสนิทแล้วก็นำมาพักให้เย็น ก่อนนำไปบรรจุลงขวดแก้ว หรือบรรจุซอง
การนำมาชองชาก็ไม่ยุ่งยากจะทำได้ 2 วิธีด้วยกัน คือการต้มกับน้ำเปล่าจนเดือด ก็สามารถนำมาดื่มได้เลย หรือจะนำใบชาต้นย่านตาขาวไปแช่ในน้ำร้อนจัดๆ ก็สามารถกระทำได้เช่นกัน จะเติมน้ำตาล น้ำผึ้งก็ได้เช่นกัน ชาต้นย่านตาขาวจะมีความหอม รสสัมผัสละมุน ดื่มแล้วลื่นคอ ไม่ฝาด ไม่ขม ไม่เฝือน สร้างความสดชื่นกระปรี้กระเปร่า
ชาสมุนไพรเถาวัลย์ย่านตาขาว หมอพื้นบ้าน หรือผู้ทรงภูมิปัญญากล่าวมี สรรพคุณ แก้ปวดเมื่อยร่างกาย แก้กระษัย ลดอกาารอักเสบจากการปวดต่างๆตามร่างกาย มีฤทธิ์ในการเพิ่มภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกายอีกด้วย ซึ่งอาจมีประโยชน์ต่อผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่อง และผู้เป็นภูมิแพ้อื่นๆ
บรรณารักษ์ และเจ้าหน้าที่ห้องสมุด ได้นำต้นย่านตาขาวมาทำเป็นพร้อมชงมาได้ระยะหนึ่งแล้ว ผู้ใช้บริการห้องสมุดและประชาชนทั่วไปให้ความสนใจติดต่อขอซื้อเป็นของฝากและนำไปชงดื่มเองเป็นจำนวนมากโดยจะขายในราคา ซองล่ะ 20 บาท รายได้จะนำมาพัฒนาห้องสมุดต่อไป
นายทวี ทองเหมือน อายุ 76 ปี ข้าราชการบำนาญ ผู้ที่ดื่มชาย่านตาขาว กล่าวว่า ชาย่านตาขาวมีรสกลมกล่อม หอมสดชื่น ชวนกิน อยากให้ทุกคนมาลองชิมชาย่านตาขาวกัน
นางอนงค์ จอมทอง เจ้าหน้าที่ห้องสมุด กล่าวว่า ต้นย่านตาขาว เป็นเถาวัลย์ชนิดหนึ่งที่พบมากในอำเภอย่านตาขาวตนเองกละบรรณารักษ์ได้นำมาปลูกไว้ข้างห้องสมุดฯเพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ของประชาชน และให้ทุกคนได้รับทราบว่าต้นย่านตาขาวคือที่มาของอำเภอย่านตาขาว และต้นย่านตาขาวมีสรรพคุณแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้กระษัย เจริญอาหาร การน้ำไปบริโภคก็นำใบตากแห้งไปต้ม ชงชา ดื่มได้เลย หรือจะเติมน้ำตาล น้ำผึ้งก็ได้ รสชาดไม่ฝาด ไม่ขม ไม่เฝื่อน กลิ่นหอม.
แท้จริงแล้ว ต้นย่านตาขาวคือเถาวัลย์เปรียง และจากการศึกษาวิจัยในผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมและะปวดหลังส่วนล่างของโรงพยาบาลอภัยภูเบศร์ ได้ระบุว่า สมุนไพรเถาวัลย์เปรียง มีประสิทธิภาพในการลดอาการปวดไม่แตกต่างจากกลุ่มยา NSAIDs และมีฤทธิ์ในการเพิ่มภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกายอีกด้วย ซึ่งอาจมีประโยชน์ต่อผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่อง และผู้เป็นภูมิแพ้อื่นๆ ไม่แปลกที่จะหมอพื้นบ้านจะนำต้นย่านตาขาว หรือเถาวัลย์เปรียง มาชงชาดื่มเพื่อสุขภาพ.
