ชาวบ้านในพื้นที่อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา กำลังนำข้าวหลาม ที่ตนเองทำไว้ ออกมาเผาด้วยถ่านฟืน ในช่วงเช้าของทุกวัน บริเวณเพิงขนาดเล็กที่ปลูกไว้บริเวณหน้าบ้าน ติดถนนสายดอกคำใต้-เชียงม่วน ในพื้นที่หมู่ที่ 10 ตำบลดอนศรีชุม อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ในช่วงฤดูหนาว ยายดียึดอาชีพการทำข้าวหลามแบบโบราณออกจำหน่ายมาเป็นเวลานาน เกือบ 50 ปี และเป็นที่นิยมของนักกินและผู้ที่ชื่นชอบซื้อเป็นของฝากเป็นอย่างมาก
โดยยายดี ไชยลังกา อายุ 83 ปี บ้านเลขที่ 28 หมู่ 10 บ้านดอนศรีชุม ต.ดอกคำใต้ อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา เล่าว่า ที่ผ่านมาตนเองได้เผาข้าวหลามซึ่งเป็นสูตรที่ได้มาจากยายอีกทีหนึ่ง เกือบ 50 ปี โดยจะใช้กรรมวิธีที่เรียบง่ายแบบชาวบ้านในการทำ เริ่มจากการนำกระบอกข้าวหลาม ที่ซื้อมานำมาทำความสะอาด และผึ่งไว้ สำหรับข้าวก็จะแช่ค้างคืนไว้หนึ่งคืน จากนั้นจะนำไปคลุกกับพวกถั่ว และมัน ใส่น้ำเติมกะทิ และเผาด้วยถ่านฟืนซึ่งจะทำให้เกิดความหอม โดยตนเองจะทำออกขายในวันหนึ่งประมาณ 300 กระบอก มีราคาตั้งแต่กระบอกละ 10 บาท และ 20 บาท ซึ่งในแต่ละวันจะขายหมดทุกวัน และบางทีสุกไม่ทัน ลูกค้าก็ต้องนั่งรอ เพราะเผากันสดๆ
ขณะที่ลูกค้าที่เข้ามาซื้อส่วนใหญ่จะเป็นลูกค้าประจำ และลูกค้าขาจรที่เดินทางผ่านเส้นทางสายดังกล่าว โดยในแต่ละวัน ยายดีจะนำข้าวหลามสูตรโบราณออกมาเผาตั้งแต่รุ่งเช้า ซึ่งจะมีลูกค้าทยอยเดินทางมาอุดหนุนอย่างต่อเนื่อง และในช่วงบ่ายก็จะขายหมดทุกวัน โดยลูกค้าคนหนึ่งบอกว่าเป็นลูกค้าขาประจำข้าวหลามยายดีมานับสิบปี และกินครั้งใดรสชาติก็คงความดั้งเดิม ข้าวเหนียวนุ่มไม่แฉะ รสชาติไม่หวานมาก หอมกลิ่นข้าวที่ถูกเผาด้วยถ่านไม้อ่อนๆ ทุกครั้งจะเดินทางมาซื้อรับประทานเอง บางครั้งจะซื้อไปฝากคนรู้จักต่างพื้นที่ ซึ่งส่วนใหญ่จะติดใจในรสชาติกันหมด
