เชียงราย- มีใครหลายคนที่ไม่รู้ว่าประเพณีโล้ชิงช้า เขาทำอะไรกันบ้าง ตั้งแต่วันเริ่มพิธี มีกิจกรรมอะไร ทุกอย่างมีขั้นตอนระเบียบตามประเพณี
วันที่ 26 ส.ค.2566 ช่วงนี้จะเห็นได้ว่าชาวเผ่าอาข่า ในแต่ละพื้นที่ จัดประเพณีโล้ชิงช้า หรืออาข่าเรียกว่า “แย้ยู่อาเผ่ว” จัดขึ้นช่วงเดือนสิงหาคม ถึงต้นเดือนกันยายน ของทุกปี ซึ่งถือว่าเป็นช่วงผลผลิตกำลังงอกงาม พร้อมที่จะเก็บเกี่ยว นักท่องเที่ยว ที่มาเที่ยวจะได้สัมผัสวิถีชีวิตการแต่งกายอาข่าแบบเต็มยศ โดยเฉพาะจังหวัดเชียงราย งานจะมีจัดตามเขาตามดอย สามารถไปเที่ยวได้ในช่วงนี้ โล้ชิงช้าจะตั้งอยู่ในจุดที่สูงตามไหล่เขา เวลาโล้ชิงช้าออกไป จะทำให้หวาดเสียวกัน พิธีกรรมของชาวอาข่าจะเริ่มงานตั้งแต่วันแรกมี
วันที่ 1 เป็นวันเซ่นไหวับรรพบุรุษ หรือเรียกวันจ่าแบ ผู้หญิงอาข่าแม่บ้าน หรือลูกสาว ตื่นเช้าแต่งตัวประจำเผ่าเต็มยศ ออกไปตัดน้ำที่บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์มาประกอบพิธีกรรมทางศาสนา น้ำที่ตักมาจากบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ เรียกว่า “อี๊จุอี๊ช้อ” และเตรียมอุปกรณ์สำหรับตำข้าวงา ( ห่อต่อง หรือข้าวปุ๊ก) ส่วนผู้ชายอาข่า อาบน้ำศักดิ์สิทธิ์ชำระร่างกาย และลับมีดด้วยน้ำศักดิ์สิทธิ์ หลังจากนั้นเชือดไก่ตัวผู้เตรียมเครื่องเซ่นไหว้ ไหวับรรพบุรษที่ล่วงลับไปแล้ว มีไก่ต้ม เหล้า น้ำชา ข้าวสุก และข้าวงา โดยคนในครอบครัวจะช่วยกันจัดเตรียม แล้วนำไปไหว้บรรพบุรุษผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว กิจกรรมนี้จะทำตั้งแต่เช้า เมื่อเสร็จพิธีเซ่นไหว้ ผู้อาวุโสจะนำอาหารแจกจ่ายให้แก่คนในครอบครัว
วันที่ 2 เป็นวันสร้างเสาชิงช้า ผู้ชายทุกคนในหมู่บ้าน จะมารวมตัวกันที่บ้านของผู้นำกางจิตวิญญาณ เมื่อปรึกษาเสร็จจะแบ่งาน ในการรื้อถอนเสาชิงช้าเดิม พร้อมสร้างชิงช้าใหม่ขึ้น เรียกว่า “หล่าเฉ่อ” โดยแบ่งหน้าที่ออกเป็น 4 ชุด เพื่อเข้าป่าไปตัด “ไม้ยอหมื ซึ่งเป็นไม้มงคลของชาวอาช่า จำนวน 4 ต้น โดยไม้จะต้องมีสภาพตรง ไม่คดงอ และขนาดพอดี จากนั้นจึงนำไม้ยอหมืไปปักลงในหลุมเดิม สร้างใหม่เสร็จ ก็จะเปิดเปิดโล้ชิงช้าโดย ผู้นำทางจิตวิญญาณ จะนำใบแบล็คเบอรี่ป่ามีหนาม จำนวน 3 ใบ นำไปวางบนเชือกชิงช้า สวดมนต์ประกอบพิธี และเป็นผู้เปิดโล้ชิงช้าก่อนเป็นคนแรก จากนั้นทุกคนก็สามารถโล้ช้าได้ วันที่ 3-4 วันล้อดาอาเพ่ว เป็นวันแห่งการเฉลิมฉลอง มีการเต้นรำ ล้มวัว ล้มหมู เพื่อกินเลี้ยงฉลองกันทุกบ้าน มีการเชิญผู้อาวุโส หรือแขกต่างหมู่บ้านมาร่วมรับประทานอาหารในบ้านของตน ผู้อาวุโสจะอวยพรให้กับเจ้าบ้าน ประสบแต่ความสำเร็จ 
