ประวัติศาสตร์ของศาลเจ้าพระ108-109 บ้านหินคอกควาย ตรัง และประวัติความเป็นมาพระ108 ที่ลูกหลานบันทึกไว้อย่างน่าสนใจ
ประวัติศาลเจ้าพระ108-109 และประวัติความเป็นมาพระ108 บ้านหินคอกควาย ตรัง : ชาวจีนไหหลำ ชื่อนายกิ้ม แซ่เอียบ ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานที่บ้านหินคอกควาย มีอาชีพทำโป๊ะดักปลาในแม่น้ำปะเหลียนก่อนปี พ.ศ. 2348 ได้สมรสกับ นางหลิน ณ พัทลุง มีบุตรธิดา 9 คนคือ 1.นายลิ้ม แซ่เอียบ 2.นางย้วน แซ่เอียบ 3.นายเหมา แซ่เอียบ 4.นายผัด แซ่เอียบ 5.นายซ้าย แซ่เอียบ 6.นายหยน แซ่เอียบ 7.นางดี แซ่เอียบ 8.นางด้าย แซ่เอียบ 9.นายเห็ว แซ่เอียบ อยู่มาวันหนึ่ง นายกิ้ม แซ่เอียบ ได้ไปจับปลาที่โป๊ะที่ทำมาจากไม้ไผ่ ได้มีไม้ท่อนๆหนึ่ง มาติดในโป๊ะ นายกิ้มได้พยายามเอาไปทิ้งถึง 3 ครั้ง ในเวลาไปจับปลาที่โป๊ะแต่ในขณะที่กรรเชียงเรือกลับบ้านไม้ท่อนดังกล่าวได้วิ่งเคียงกับเรือ
นายกิ้ม ได้เห็นผิดสังเกตุ จึงตัดสินใจยกไม้ท่อนดังกล่าวใส่เรือพากลับมาตั้งไว้ที่ต้นประดู่ที่ท่าเรือขึ้นบ้าน หลังจากนั้นไม่นานลูกๆ ของนายกิ้มได้เจ็บป่วยโดยไม่ทราบสาเหตุ และก๋งได้เข้าประทับทรงที่นายกิ้ม แล้วบอกว่าให้ไปเอาไม้ท่อนดังกล่าวที่วางอยู่ใต้ต้นประดู่ มาแกะสลักลายหนังสือจีนภาษาไหหลำเป็นป้ายวิญญาณแล้วบอกประวัติความเป็นมาแก่ภรรยา และลูกๆว่า องค์ที่ประทับทรงนี้นามว่า ยี่ก๋งดั๋ว ให้สร้างที่พักเล็กๆ เพื่อตั้งป้ายวิญญาณ
ให้ชื่อที่ตั้งป้ายวิญญาณว่า ศาลเจ้าพระ 108 บ้านหินคอกควาย ต.บ้านนา อ.ปะเหลียน จ.ตรัง สร้างที่พักเสร็จแล้วลูกๆ ก็หายป่วยโดยการรักษาของ องค์ยี่ก๋งดั๋ว อยู่มาไม่นานเกิดไข้อีสุกอีใสระบาดในหมู่บ้านหินคอกควาย ชาวบ้านต่างพากันมารักษาที่ศาลเจ้าพระ 108 นายกิ้มได้ประทับร่างทรงเก็บยาสมุนไพรรักษาลูกหลานที่เจ็บป่วยได้กินจนหายจากไข้อีสุกอีใสกันทุกคน ลูกหลานและชาวบ้านจึงเกิดเสื่อมใสศรัทธาในองค์ยี่ก๋งดั๋ว ที่ประทับทรงที่นายกิ้ม
ในเวลาต่อมา นายผัด แซ่เอียบ ซึ่งเป็นลูกของนายกิ้มได้ประทับทรงองค์ที่ 1 นามว่า ดั่วก๋ง และนายซ้าย แซ่เอียบ ซึ่งเป็นน้อง ของนายผัด องค์ประทับทรงนามว่า ต้าก๋ง หรือว่าก๋งองค์ที่ 3 นายกิ้มเห็นว่าสถานที่ เดิมคับแคบ จึงได้ไปขอที่ดินของนายขุนพล พลหลา ซึ่งกว้างขวางกว่าเดิมได้สร้างศาลหลังใหม่มาจนถึงปัจจุบัน
ประวัติความเป็นมาพระ108 เป็นคนจีนพ่อค้าสามัญธรรมดาเดินทางมาจาก เกาะไหหลำโดยเรือใบสามหลัก มีลูกเรือทั้งหมด 109 คน ถูกโจรสลัดดักปล้นที่ แหลมญวน ประเทศเวียดนามได้จับมัดตัดหัว 108 คน เหลือชีวิตคนเดียวคือไต๋ก๋งเรือ เพราะได้กระโดดน้ำซ่อนอยู่ที่ท้ายเรือและว่ายน้ำไปขึ้นที่แหลมญวน ได้เสียชีวิตด้วยความชราหลังจาก 108 คน เสียชีวิตลงแล้ว เป็นวิญญาณเร่ร่อน วิญญาณทั้ง 108 ได้ไปขอต่อองค์เทวดาหรือองค์หยี่หวังให้วิญญาณทั้ง 108 มาเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ โดยมีโกมนก๋งดูแลวิญญาณทั้งหมด
แล้วม่าภู่เทาเป็นพี่สาวบุญธรรมของวิญาญาณ ทั้ง 108 องค์ ต่อมาไต๋ก๋งเรือที่เสียชีวิตที่ เวียดนาม ได้มาประทับทรงที่ศาลเจ้า บ้านหินคอกควาย ได้เป็น 109 องค์ จึงได้ชื่อว่า ศาลเจ้าพระ 108-109 บ้านหินคอกควาย ต่อมาในปี พ.ศ. 2560 ศาลเจ้าหลังเก่าได้ชำรุดทรุดโทรม จึงได้จัดสร้างถวายให้ก๋งใหม่ โดยศาลเจ้าพ่อเสือวิหารเทวาพิทักษ์ราษฎร์และศิษยานุศิษย์ จาก ต.หนองปากโลง อ.เมือง จ.นครปฐม รวมทั้งลูกหลานผู้มีจิตศรัทธาในจังหวัดตรังและประเทศมาเลเซีย
ศาลเจ้าพระ 108-109 บ้านหินคอกควาย ก่อสร้างเมื่อวันที่ 21 เมษายน 2560 ใช้เวลาก่อสร้าง 400 วัน แล้วเสร็จ เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2561 โดยศาลเจ้าพระ 108-109 ฯ มีขนาดกว้าง 9.5 เมตร ยาว 15.5 เมตร มีการประดับตกแต่งภายนอกและภายในตามแบบศาลเจ้าจีนอย่างวิจิตสวยงาม
