นักวิจัย ม.ขอนแก่น คิดค้นนวัตกรรมเฝ้าระวังและลดผลกระทบจากมลภาวะสิ่งแวดล้อม พร้อมส่งมอบเครื่องตรวจวัดฝุ่นละอองเพื่อนำร่องใช้งานในพื้นที่
ช่วงบ่ายวันนี้ นายสมศักดิ์ จังตระกูล ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น เป็นประธานในพิธีจัดงานนักวิจัยพบสื่อ ภายใต้ “โครงการนวัตกรรมเพื่อเฝ้าระวังและลดผลกระทบของมลภาวะสิ่งแวดล้อมต่อสุขภาพ” ณ ห้องประชุม auditorium อุทยานวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยได้รับเกียรติจากผู้ร่วมงาน ได้แก่ คณะที่ปรึกษาสถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ (สทป.) ผู้บริหารเทศบาลนครขอนแก่น เทศบาลตำบลเขื่อนอุบลรัตน์ องค์การบริหารส่วนตำบลเขื่อนอุบลรัตน์ โรงไฟฟ้าพลังน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และคณาจารย์ผู้วิจัยในโครงการฯ
รศ.นพ. ชาญชัย พานทองวิริยกุล รักษาการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้กล่าวถึงบทบาทความร่วมมือของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในการพัฒนาสังคมที่มีมาอย่างต่อเนื่องกว่า 50 ปี โดยมุ่งมั่นผลิตบัณฑิต เผยแพร่งานวิชาการ สร้างองค์ความรู้ใหม่และผลิตนวัตกรรมด้วยงานวิจัย ซึ่งงานนักวิจัยพบสื่อครั้งนี้เป็นการเผยแพร่ผลงานที่ผ่านมา และแผนการที่จะดำเนินต่อไปของโครงการนวัตกรรมเพื่อเฝ้าระวังและลดผลกระทบของมลภาวะสิ่งแวดล้อมต่อสุขภาพ
ด้านนายสมศักดิ์ จังตระกูล ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า ปัจจุบันจังหวัดขอนแก่นเป็นศูนย์กลางความเจริญในด้านต่างๆ ของภูมิภาค โดยมุ่งสู่การบริหารจัดการในรูปแบบของความเป็นเมืองสร้างสรรค์ (Smart City) และตั้งเป้าหมายก้าวสู่การเป็นศูนย์กลางการรักษาพยาบาล (Medical Hub) ที่ทันสมัย ซึ่งมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมร่วมกับทางจังหวัดมาอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม พร้อมๆ กับความเจริญในด้านต่างๆ นี้ ก็ควรมีการเฝ้าระวังและป้องกันมลภาวะทางสิ่งแวดล้อมที่อาจเพิ่มมากขึ้น และส่งผลกระทบต่อสุขภาพ จึงถือเป็นเรื่องน่ายินดีเป็นอย่างยิ่งที่ทางโครงการได้ตระหนักถึงปัญหานี้ และได้ดำเนินงานพัฒนานวัตกรรมเพื่อเฝ้าระวังและลดผลกระทบของมลภาวะสิ่งแวดล้อมต่อสุขภาพขึ้น
รศ.พญ.ศิริรัตน์ อนุตระกูลชัย หัวหน้าโครงการนวัตกรรมเพื่อเฝ้าระวังและลดผลกระทบของมลภาวะสิ่งแวดล้อมต่อสุขภาพ กล่าวว่า โครงการฯ นี้ได้รับความร่วมมือจากคณาจารย์จากหลายคณะในมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้แก่ คณะแพทยศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ คณะเทคนิคการแพทย์ และ สถาบันวิจัยยุทธศาสตร์และประสานความร่วมมือเพื่อพัฒนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือ สยปพ. และหน่วยงานภายนอก ได้แก่ สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ และโรงไฟฟ้าพลังน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เขื่อนอุบลรัตน์ จ.ขอนแก่น
จากข้อมูลการศึกษาที่ผ่านมาทั้งในและต่างประเทศ พบว่า มลภาวะสิ่งแวดล้อมทางอากาศ ดินและน้ำ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทางโครงการจึงได้พัฒนานวัตกรรมเพื่อเฝ้าระวังและลดผลกระทบดังกล่าว โดย นางสาวอุดมลักษณ์ เพียรสุขเวช นักวิจัยในโครงการฯ ได้พัฒนาการเขียนโปรแกรมเพื่อนำข้อมูลเปิดเผยในระบบดาวเทียมของนาซา (NASA) มาใช้ประโยชน์ทางสาธารณสุข พบว่าสามารถประมาณค่าฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศ ทั้งอนุภาคขนาดเล็กกว่า 2.5 (particulate matter; pm2.5) และ 0.55 (pm0.55) ไมครอน รวมถึงแยกชนิดของฝุ่นละอองขนาดเล็ก เช่น อนุภาคคาร์บอนดำ ฝุ่นแร่ และแก็ส เช่น ไนโตรเจนไดออกไซด์ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ เป็นต้น และพบว่าปริมาณและการกระจายของอนุภาคเล็กๆ นี้สัมพันธ์กับอัตราการเจ็บป่วยจากโรคต่างๆ อาทิ โรคในระบบทางเดินหายใจ โรคหัวใจและหลอดเลือด และ โรคไต
ด้าน ดร. ชวิศ ศรีจันทร์ อาจารย์ประจำ คณะวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ และ Nano-electronics and Biomedical Innovation Center: NBIC Lab) ร่วมกับนักศึกษาที่กำลังศึกษาปริญญาตรีในรายวิชาสมองกลฝังตัว ได้พัฒนาการเชื่อมต่อระบบเซนเซอร์ที่วัดดัชนีคุณภาพอากาศ (air quality index; AQI) และปริมาณฝุ่นละอองฝอย (pm1, 2.5 และ 10) ที่แสดงผลแบบเรียลไทม์ในแอพพลิเคชั่น โดยมีทั้งรูปแบบที่แสดงค่าในมือถือของผู้ที่พกพาเซนเซอร์ และรูปแบบที่ติดตั้งบนรถสาธารณะและอากาศยานไร้นักบิน (โดรน) ทำให้ทราบค่าดัชนีคุณภาพอากาศและฝุ่นละอองฝอย ในตำแหน่งที่รถหรือโดรนเคลื่อนผ่าน ซึ่งคณะผู้วิจัยได้ทดลองติดตั้งเซนเซอร์ที่รถบัสสาธารณะในมหาวิทยาลัยขอนแก่น และประมวลผลเป็นภาพรวม
นอกจากการเฝ้าระวังมลภาวะทางอากาศแล้ว นักวิจัยในโครงการฯ ได้วางแผนพัฒนาแหล่งน้ำในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยได้ร่วมมือกับเจ้าหน้าที่โรงไฟฟ้าพลังน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เขื่อนอุบลรัตน์ และ สทป. เพื่อเฝ้าระวังและพัฒนาคุณภาพแหล่งน้ำในพื้นที่อุบลรัตน์และจังหวัดใกล้เคียง โดยวิเคราะห์และเฝ้าระวังการปนเปื้อนของสารในแหล่งน้ำ ดิน และในสัตว์น้ำ ด้วยการตรวจสอบคุณภาพน้ำ เพื่อเฝ้าระวังและแจ้งเตือนมลภาวะที่เกิดขึ้น โดยทำเซนเซอร์ตรวจวัดคุณภาพน้ำและตรวจหาสาหร่ายไซยาโนแบคทีเรียผ่านกล้องของโทรศัพท์มือถือ และมีการเทียบค่ากับผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ ช่วยให้ทราบผลประเมินคุณภาพน้ำที่รวดเร็วและประหยัดค่าใช้จ่าย
สำหรับแผนงานในอนาคต ทางโครงการฯ เตรียมจะจัดทำแอพพลิเคชั่นที่แจ้งเตือนคุณภาพอากาศ ความเสี่ยงต่อสุขภาพและแนวทางป้องกัน เพื่อให้ประชาชนทราบวิธีดูแลสุขภาพตนเอง และนำระบบเชื่อมต่อเซนเซอร์ที่เฝ้าระวังมลภาวะทางสิ่งแวดล้อมไปใช้ในวงกว้าง และตรวจสุขภาพประชาชนในพื้นที่ที่สัมผัสกับมลภาวะ เพื่อป้องกันหรือลดความรุนแรงของโรคที่อาจเกิดขึ้น รวมถึงร่วมมือกับชุมชนในการดูแลคุณภาพของแหล่งน้ำให้อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยต่อการอุปโภคบริโภค นอกจากนี้ยังได้วางแผนพัฒนาเครื่องสุขศาลาให้อยู่ในรูปหุ่นยนต์ (robot) และสายรัดข้อมือ ที่สามารถคัดกรองโรคไต โรคหัวใจ และโรคมะเร็ง ได้ตั้งแต่ระยะเริ่มแรก
โอกาสนี้นี้ รศ.นพ. ชาญชัย พานทองวิริยะกุล รักษาการแทนอธิการบดี ได้มอบกล่องเซนเซอร์ สำหรับติดตั้งบนรถสาธารณะให้แก่ ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น จำนวน 5 กล่อง เพื่อตรวจวัดคุณภาพอากาศในเขตอำเภอเมืองจังหวัดขอนแก่นต่อไป
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
- ขอนแก่นเจอวิกฤติอากาศพิษ PM2.5 ขึ้นถึง 102 สูงสุดในประเทศ
- ขอนแก่นเข้ม ห้ามเผาอ้อย หลังเป็นสาเหตุทำให้ PM2.5 แตะ 100
