ดร.บุญรัตน์ จงดี อดีตนักวิจัย ศูนย์วิจัยข้าวอุบลฯ แนะการแก้ปัญหาการปลูกข้าวหลังน้ำลด
จากปัญหาน้ำท่วมภาคตะวันออกเฉียงเหนือในช่วงนี้ ทำให้ข้าวในนาของเกษตรกร เสียหายอย่างมาก และอาจจะไม่ได้ข้าวเลย เนื่องจากท่วมนาน ข้าวตาย ได้มีความพยายามของเพื่อนและเครือข่ายที่จะช่วยเหลือด้านเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อการปลูกหลังน้ำลด (ผลิตข้าว เพื่อให้มีข้าวกิน ในครัวเรือน) คำถาม จะปลูกข้าวอะไร อย่างไร เมื่อไร
สำหรับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ต้องทำความเข้าใจว่า สภาพนาของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นนาอาศัยน้ำฝน ดังนั้นข้อจำกัดอยู่ที่ น้ำฝนจะหมดเมื่อไร โดยทั่วไป ฝนหมดราวกลางถึงปลาย เดือนตุลาคม
แต่ช่วง 3-4 ปี หลัง ฝนมีการขยายเล็กน้อย ไปจนถึงราว ต้น ถึง กลาง พฤศจิกายน ดังนั้นการพิจารณาพันธ์ุข้าวที่ปลูก ต้องพิจารณาว่า ปลูกแล้ว ข้าวจะออกดอกและเก็บเกี่ยวได้เมื่อไร ทันกับฝนและการเก็บกักนำในนาหรือไม่ ดังนั้น การพิจารณา อยากจะแบ่งตามสภาพของน้ำ
1. นาน้ำฝน อาศัยน้ำฝนอย่างเดียว หรือพอมีบ่อเก็บกักน้ำในไร่นาบ้าง แต่ไม่มีแหล่งน้ำชลประทาน การปลูกล่าช้า จนถึงตอนนี้ (ต้นเดือน ตุลาคม) ควรใช้พันธุ์ข้าวที่ไวต่อช่วงแสง เช่น กข6 และ กข18 หรือขาวดอกมะลิ 105 เนื่องจาก ข้าวไวต่อแสง (ข้าวนาปี) จะออกดอกตามเวลา ในกรณีการใช้พันธุ์ กข6 กข18 หรือ ขาวดอกมะลิ 105 ปลูกช่วงนี้ ข้าวจะออกดอกราว กลางเดือน ธันวาคม และจะเก็บเกี่ยวได้ในเดือน มกราคม การใช้พันธุ์ข้าวอายุเบา ไม่ไวแสง ที่มีอายุการออกดอก 90 -100 วัน ถ้าปลูกต้นเดือน ตุลาคม จะออกดอก ต้นเดือน มกราคม และเก็บเกี่ยวได้ในช่วง กุมภาพันธ์ ดังนั้น จะเห็นว่า ข้าวไวต่อแสงจะออกดอก และเก็บเกี่ยวได้เร็วกว่า ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง และจะใช้น้ำน้อยกว่า
อาจมีคำถามอีกว่า การใช้ข้าวเบา (ข้าวไวแสงแต่อายุเบา) ได้ไหม: ข้าวเบาไวแสง ส่วนใหญ่ เป็นข้าวไวต่อช่วงแสงแบบอ่อน การปลูกล่าช้า จะทำให้อายุการออกดอกยืดออกไป มากกว่า ข้าวไวแสงแบบมาก เช่น กข6 และกข18
2. นาชลประทาน สามารถมีแหล่งน้ำช่วยได้ ใช้พันธุ์ได้ทั้งหมด ไม่มีข้อจำกัด
ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม
1. เมื่อได้เมล็ดพันธุ์ ให้ตรวจสอบการเปอร์เซ็นต์การงอกทันที เพื่อให้ทราบว่า เมล็ดพันธุ์ยังใช้ได้หรือไม่
2. เมื่อได้เมล็ดพันธุ์ที่มีการงอกดี ถ้าเป็นไปได้ ให้หาพื้นที่ตกกล้ารอ ให้น้ำลด แล้วจะสามารถปักดำได้ทันที ลดระยะเวลา พื้นที่ตกกล้า อาจเป็นพื้นที่ดอนตามบริเวณบ้านหรือพื้นที่ว่าง ที่พอจะให้น้ำได้
3. การหว่าน ต้องรอให้น้ำลดลงพอสมควร การหว่านให้เมล็ดแช่น้ำ มีผลให้เมล็ดไม่งอก เน่าตาย
3. ถ้าใช้ข้าวไวข้าวไวต่อช่วงแสง ให้ปักดำ ถี่กว่าปกติ เนื่องจาก ข้าวมีระยะเวลาการเจร์ญเติบโตน้อย
4. ถ้าใช้ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง ปักดำหรือหว่าน อัตราปกติ แต่ให้ปรับอัตรา ตามเปอร์เซ็นความงอกของเมล็ดพันธุ์
อุบล อยู่หว้า : ข่าว
