@สกลนคร-หนุ่ม-สาว ยุค 2018 เวลาว่างออกหา แมงจีนูน ที่กัดกินยอดอ่อนต้นมะขาม ศัตรูพืชผลทางการเกษตร มารับประทาน สะท้อนวิถีชีวิตของคนอีสานที่อยู่กับธรรมชาติ นำมาคั่ว แกง ทอด อร่อยยิ่งนัก
หลังผ่านพ้นเดือนเมษายนซึ่งเป็นเดือนที่ร้อนที่สุด วัฏจักรฤดูกาลผันเปลี่ยนไปตามกาลเวลา กำลังเข้าสู่ฤดูฝน และจากมวลอากาศเย็นที่แผ่ลงมายังภูมิภาค ทำให้เกิดพายุฤดูร้อน ส่งผลให้พื้นดินชุ่มชื่น ต้นไม้ใบหญ้า ไม้ดอก ไม้ผล ก็เริ่มผลิดอกออกใบ เป็นแหล่งอาหารให้กับสัตว์น้อยใหญ่ในธรรมชาติ รวมถึงสิ่งมีชีวิตจำพวกแมลง ซึ่งอยู่คู่กับโลกใบนี้มาตั้งแต่ยุคไดโนเสาร์ สำหรับคนอีสานถือว่าเป็นอาหารชั้นเลิศ อาทิเช่นแมงจีนูน กุ๊ดจี่ จีซอน แมงแคง จักจั่น ฯ
ที่บริเวณสวนมะขาม ท้ายหมู่บ้านแสนพัน ต.อุ่มจาน อ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร วัยรุ่นหนุ่ม-สาว ตลอดจนเด็กๆ ในยุค 2018 ถึงแม้จะใช้ชีวิตที่สะดวกสบายกว่าในยุคก่อน แต่ก็อนุรักษ์วิถีชีวิตแบบคนอีสาน ออกหาอยู่หากินตามแบบอย่างที่พ่อแม่เคยประพฤติปฏิบัติ สืบทอดต่อกันมาจากบรรพบุรุษ
แมงจีนูน กีนูน หรืออีนูน เรียกได้หลายชื่อตามภาษาของแต่ละท้องถิ่น ตัวอ่อนอาศัยอยู่ใต้ดิน เมื่อเข้าสู่ช่วงใบไม้ผลิ มะขามแทงยอดอ่อน ซึ่งเป็นอาหารอันโอชะของแมงอีนูน หลังผ่านพ้นระยะดักแด้เข้าสู่ช่วงโตเต็มวัย แมงจีนูนจะขึ้นมากินยอดอ่อนที่กำลังผลิออกในช่วงต้นฤดูฝน
แมงจีนูนถือเป็นศัตรูพืชที่สำคัญ สร้างความเสียหายต่อผลผลิตทางการเกษตร โดยเฉพาะต้นมะขาม จะถูกแมงอีนูนเข้ากัดกิน ซึ่งแต่ละปีจะมีการแพร่ขยายพันธุ์มากน้อยต่างกัน ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของสภาพอากาศ อาหาร และผืนดิน แต่ปีนี้พบว่าแมงอีนูนมีการขายพันธุ์มากกว่าทุกปี สำหรับคนอีสานที่หาอยู่หากินตามธรรมชาติ ถือเป็นวินาทีทองเลยก็ว่าได้
ชาวบ้านก็จะนำไฟส่องสว่าง ออกหาแมงจีนูนในยามค่ำคืนกันอย่างสนุก ทั้งนำมาประกอบอาหารในครัวเรือน รวมถึงการนำไปจำหน่ายสร้างรายได้ ซึ่งมีตั้งแต่ตัวเล็ก กลาง และใหญ่ โดย ดญ.อรปรีญา ผาพองยุน หรือ น้ำหอม อายุ 11 ปี ชาวบ้านแสนพัน เมื่อถึงช่วงหัวค่ำ ก็จะชวนพี่ๆ และญาติ ออกหาแมงจีนูนเพื่อมารับประทานอยู่เป็นประจำ โดยอุปกรณ์ที่ใช้จับแมงจีนูนก็ไม่ซับซ้อนอะไร ประกอบด้วย ภาชนะใส่น้ำ ไฟส่องสว่าง เสื่อ หรือผ้ายางเพื่อเอาไว้รองแมงอีนูน
นายพีระเดช ผาพองยุน ชาวบ้านแสนพัน กล่าวว่า แมงจีนูนจะออกมากัดกินยอดอ่อนมะขามในช่วงหัวค่ำ เมื่อส่องไฟไปที่ต้นไม้ไฟจะสะท้อนปีกสีแดงออกน้ำตาล เมื่อเห็นเช่นนั้นแล้วก็นำผ้ายางไปรองที่ต้นมะขาม ไฟทุกดวงให้ส่องลงมาที่ผืนผ้ายาง โดยนำภาชนะใส่น้ำมาเตรียมไว้ จากนั้นก็เขย่ากิ่งมะขามเบาๆ แมงจีนูนก็จะตกลงสู่ผ้ายางด้านล่าง ตามธรรมชาติของแมลงที่จะบินเข้าหาแสงสว่าง ไฟที่ส่องลงไปในผ้ายางจะล่อแมงจีนูนที่กำลังบิน
จากนั้นก็ช่วยกันเก็บใส่ภาชนะใส่น้ำที่เตรียมไว้ ใช้เวลาหาไม่ถึงชั่วโมงสามารถหาแมงจีนูนได้มากกว่า 1 กก. สารอาหารครบถ้วน มีโปรตีนสูง ประกอบอาหารได้หลากหลายชนิด โดยนิยมไปทอด คั่ว ป่น หรือแกงกับหน่อไม้ อร่อยนักแล สะท้อนวิถีชีวิตของคนในอีสานที่อยู่กับธรรมชาติ นอกจากนี้ยังเป็นการกำจัดศัตรูของพืชผลทางการเกษตร สามารถลดรายจ่าย และเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายอีกด้วย
