กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้มอบนโยบายให้องค์การสวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สำรวจพื้นที่บนภูเขาสวนกวาง ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติเขาสวนกวาง อำเภอเขาสวนกวาง จังหวัดขอนแก่น คาบเกี่ยวกับกับพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ อำเภอโนนสะอาด จังหวัดอุดรธานี รวมพื้นที่ 2,986 ไร่ เพื่อก่อสร้าง “อุทยานสัตว์ป่าอีสานตอนบน ขอนแก่น-อุดรธานี” ซึ่งห่างจากตัวเมืองจังหวัดขอนแก่นมาอำเภอเขาสวนกวาง ประมาณ 50 กิโลเมตร และห่างตัวเมืองจังหวัดอุดรธานีมาอำเภอเขาสวนกวาง ประมาณ 78 กิโลเมตร อุทยานสัตว์ป่าอีสานตอนบนฯ ตั้งอยู่เลขที่ 88 หมู่ 8 ตำบลคำม่วง อำเภอเขาสวกวาง จังหวัดขอนแก่น และได้ถือกำเนิดขึ้นในวันที่ 27 เมษายน 2552 จากการบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ 4 หน่วยงาน ประกอบไปด้วย กรมป่าไม้ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช จังหวัดขอนแก่น และองค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการบูรณาการการทำงานระหว่างหน่วยงานทั้งสี่หน่วยงาน การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สัตว์ป่าอย่างยั่งยืนและแนวความคิดคนกับป่า การวิจัย เป็นแหล่งเพาะขยายพันธุ์สัตว์ป่าที่หายาก และเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ เป็นแหล่งเที่ยวชมสัตว์ป่าของจังหวัดขอนแก่น จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดใกล้เคียง เมื่อวันที่ 9 มกราคม 2553 ได้ทำการเปิดอย่างไม่เป็นทางการโดยใช้ชื่อว่า “อุทยาน สัตว์ป่าอีสานตอนบนขอนแก่น–อุดรธานี ” เรื่อยมา จนกระทั่งเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2556 กรรมการองค์การสวนสัตว์ ได้มีมติให้เปลี่ยนชื่อมาเป็น “สวนสัตว์ขอนแก่น” พร้อมทั้งให้สวนสัตว์ขอนแก่นเปิดบริการเก็บค่าบัตรผ่านประตู ในวันที่ 28 มิถุนายน 2556 และทำบุญทอดผ้าป่าอาหารสัตว์รายได้ทั้งหมดสมทบกองทุนอาหารสัตว์ป่าองค์การสวนสัตว์ โดยมีนายวินัย สิทธิมณฑล รองผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่นให้เกียรติไปร่วมงาน
นายณรงวิทย์ ชดช้อย ผู้อำนวยการสวนสัตว์ขอนแก่น ได้กล่าวว่า สวนสัตว์ขอนแก่น ได้เชิญผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น นายไกรสร กองฉาด และนายอำเภอเขาสวนกวาง นายกรชวาวิชญ์ ชัยพีรวัส มาเป็นประธานเปิดงาน 1 ทศวรรษ สวนสัตว์ขอนแก่น ได้มีการจัดกิจกรรม ตักบาตรพระสงฆ์จำนวน 9 รูป การออกบูธของหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน การจัดแสดงนิทัศน์การณ์เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของสวนสัตว์ขอนแก่นและถ่ายรูปคู่กับมาสคอตได้ตลอดทั้งงาน ทั้งนี้กิจกรรมดังกล่าว เริ่มตั้งแต่วันที่ 27 มิถุนายน ไปจนถึง 2 กรกฎาคม 2566 สวนสัตว์ขอนแก่น สังกัดองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้เปิดให้บริการจำหน่ายบัตรผ่านประตูอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่28 มิถุนายน 2556 เป็นต้นมา จนถึงปัจจุบัน และในคราวประชุมผู้บริหารที่ผ่านมามติที่ประชุมเห็นชอบให้จัดกิจกรรม1 ทศวรรษ สวนสัตว์ขอนแก่น เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์และสื่อสารให้พนักงาน ลูกจ้างสวนสัตว์ขอนแก่น หน่วยงานราชการและเอกชน ได้รับรู้สวนสัตว์ขอนแก่น เปิดให้บริการมาเป็นระยะเวลา 10 ปี (1 ทศวรรษ) โดยกำหนดให้วันที่ 28 มิถุนายน ของทุกปีเป็นวันครบรอบก่อสร้างสวนสัตว์ ซึ่งในปีนี้เป็นปีแรกที่กำหนดให้จัดกิจกรรมและตรงกับวันพุธที่ 28 มิถุนายน 2566
นอกจากนี้ภายในเดือนกรกฎาคม – กันยายนนี้ ยังมีกิจกรรม คนขอนแก่น คนอุดรชวนเพื่อนเที่ยว สวนสัตว์ขอนแก่น รับสิทธิ์ส่วนลด 30 % โดยนักท่องเที่ยวที่จะเข้าร่วมกิจกรรมนี้จะต้องมีภูมิลำเนาตามบัตรประชาชนอยู่ที่จังหวัดขอนแก่น และ จังหวัดอุดรธานี อีกทั้งยังสามารถชวนเพื่อนเที่ยวสวนสัตว์ขอนแก่นเพิ่มได้อีก 2 ท่านได้อีกด้วย
