นครปฐม : หนึ่งเดียวนครปฐม สืบสานและอนุรักษ์มากว่า 20 ปี งานประเพณีทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ
เนื่องในวันวิสาขบูชา วัดเกษตราราม อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม ได้จัดงานประเพณีทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ ประจำปี 2561 เพื่อเป็นการเรียกขวัญพระแม่โพสพ และเป็นความเชื่อกันว่าจะสามารถประกอบอาชีพการทำนาได้ดีขึ้น อีกทั้งยังป้องกันศัตรูพืช และสัตว์มาทำลายต้นข้าวอีกด้วย
นับเป็นหนึ่งเดียวของจังหวัดนครปฐม สำหรับประเพณีการทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ ประจำปี 2561 ซึ่งได้จัดขึ้นที่ วัดเกษตราราม ตำบลไทรงาม อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม เป็นการจัดขึ้นมากว่า 20 ปีแล้ว เพื่อเป็นการสืบสาน และอนุรักษ์ประเพณี
โดยชาวบ้านแต่ละหมู่บ้านจะร่วมกันจัดขบวนแห่รูปพระแม่โพสพ ผลไม้นานาชนิด และรวงข้าวพร้อมพุ่มผ้าป่าสามัคคี วนรอบพระอุโบสถจำนวน 3 รอบ ตามประเพณีที่ได้ยึดถือกันมา จากนั้นผู้ที่เข้าร่วมพิธีตัวแทนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ก็จะนำสิ่งของต่างๆไปประกอบพิธีทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ
โดยหมอผู้ชำนาญพิธี พร้อมร้องรำทำเพลงท่ามกลางชาวบ้านจำนวนมาก สำหรับประเพณีการทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ พระครูวิบูลสีลากร เจ้าอาวาสวัดเกษตราราม ได้กล่าวว่าเพื่อเป็นการเรียกขวัญพระแม่โพสพที่ตกหล่นตามท้องนาขึ้นสู่ยุ้งฉาง เป็นการบูชาพระแม่โพสพ และมีความเชื่อถือกันว่า จะทำให้การประกอบอาชีพทำนาดีขึ้น
อีกทั้งเป็นการป้องกันศัตรูพืชและสัตว์เข้ามาทำลายต้นข้าว ผลผลิต และยังเป็นการแสดงความกตัญญูต่อพระแม่โพสพอีกด้วย ทั้งนี้เพื่อให้ได้ผลผลิตที่สมบูรณ์ และผลผลิตที่มากขึ้นในแต่ละปี และผลจากที่ชาวนาได้ยึดถือประเพณีมาอย่างต่อเนื่อง ก็พบว่าเกษตรกรจำนวนมากต่างพอใจกับผลผลิตที่ได้ในแต่ละปี จึงร่วมกันจัดให้มีมหรสพฉลองกันอย่างคึกคัก
อย่างไรก็ตามการอนุรักษ์จัดงานประเพณีทำขวัญข้าวพระแม่โพสพ ได้มีการกระทำอย่างต่อเนื่องมาแล้วกว่า 20 ปี และยังมีการละเล่นของคู่ชาย-หญิง ที่ใช้สุ่มและตะข้องใส่ปลา ทำทีออกหาปลา ซึ่งผู้ที่อยู่ร่วมพิธีก็จะโยนเงินลงพื้น เสมือนเป็นปลา ฝ่ายชายก็จะใช้สุ่มคอบเงินเอาไว้ แล้วก็นำมาใส่ลงในตะข้อง การละเล่นแบบนี้ก็สามารถสร้างความสนุกสนานขณะที่กำลังมีพิธีทำขวัญข้าวด้วย โดยเงินที่ได้ก็จะรวบรวมกับพุ่มผ้าป่า เพื่อมอบให้กับทางวัด เพื่อใช้ซ่อมแซมหรือบูรณะวัดให้เจริญรุ่งเรืองต่อไป
สำหรับความเชื่อถือที่ผ่านมา โดยทั่วไปชาวนาต่างทำพิธีด้วยการให้เจ้าของนาฝ่ายหญิงนุ่งขาว ห่มขาว เป็นผู้ทำพิธีตอนเช้าตรู่โดยเตรียมอุปกรณ์ ประกอบด้วย ข้าวต้ม เผือก มัน ไข่ ขันธ์ 5 ขวดน้ำ แก้วแหวนเงินทอง แป้ง หวี กระจก ผ้าสไบ นำสิ่งของเหล่านี้ห่อด้วยผ้าขาวใส่กระบุง ปิดด้วยผ้าขาว นำขอฉายคอนกระบุงเดินไปตามท้องนา เจตนาของตนร้องเรียกแม่โพสพ เพื่อเชิญแม่โพสพที่ตกหล่นอยู่ให้มาอยู่ในยุ้งฉาง ก่อนนำกระบุงไปไว้ในยุ้งข้าว บางหมู่บ้านจะมีพราหมณ์ทำพิธีเรียกขวัญเข้ายุ้ง โดยมีการตั้งบายศรี และเครื่องไหว้ในยุ้ง ตามการสู่ขวัญด้วยสำนวน หรือภาษาถิ่นที่แตกต่างกันออกไป
Cr : ข่าว – นายพิสิษฐ์ ปานวณิชยกิจ
ภาพ – นายสุรัตการณ์ ปานวณิชยกิจ (จ.นครปฐม)
