เชียงราย-กว่า 30 วัดในอำเภอพานที่สร้างและบูรณะโดยครูบาเจ้าศรีวิชัย นายอำเภอพานเตรียมต่อยอดอำเภอที่ครูบาศรีวิชัยสร้างวัดมากที่สุดให้เป็นที่รู้จัก
22 เม.ย.65 09.30 น. ที่องค์การบริหารส่วนตำบลสันกลาง อ.พาน จ.เชียงราย จัดสัมมนาเชิงปฏิบัติการ “ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเมืองพาน” นายวุฒิกร คำมา นายอำเภอพานเป็นประธาน พร้อมด้วยหน่วยงานหลายภาคส่วนเข้าร่วมสัมมนา เช่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในอำเภอพาน ศิลปินสล่าเมืองพาน สำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ นักวิชาการด้านโบราณคดี ฯลฯ เพื่อสืบค้นข้อมูลประวัติศาสตร์ของเมืองพาน และพัฒนาแนวทางนำข้อมูลทางประวัติศาสตร์มาต่อยอดให้เป็นรูปธรรมด้านต่างๆเช่น การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ การสร้างหลักสูตรการเรียนประวัติศาสตร์ท้องถิ่น 
ในระหว่างการสัมมนา ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ นักวิชาการโบราณคดีอิสระอดีตข้าราชการกรมศิลปากร เปิดเผยว่า จังหวัดเชียงรายเป็นจังหวัดที่มีผลงานครูบาเจ้าศรีวิชัยทั้งกระจุกและกระจัดกระจายอยู่หลาย อำเภอเช่นกัน พบผลงานของท่านในเขตเชียงรายตอนใต้มากกว่าเขตเชียงรายตอนเหนือ เนื่องจากเขตเชียงรายตอนใต้ ประกอบด้วย อำเภอเวียงป่าเป้า อำเภอแม่สรวย (บางส่วนของอำเภอแม่ลาว และอำเภอพานเป็นรอยต่อเชื่อมเส้นทางจากเชียงใหม่สู่พะเยา ถือเป็นเส้นทางหลักที่ครูบาเจ้าศรีวิชัยใช้จาริกธุดงค์ผ่านไปมาเสมอ และอีกเส้นทางหนึ่งที่ครูบาเจ้าศรีวิชัยใช้เดินทางขึ้นไปยังเขตพรมแดนพม่า หรือเขตเชียงรายทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ได้แก่ การล่องแม่ปิงขึ้นสู่แม่กกที่เมืองฝาง จากนั้นขึ้นมาตามแม่กกจนถึงแม่สายที่ดอยตุง และมีบ้างที่ใช้เส้นทางขึ้นสู่เขียงรายฟากตะวันออก โดยครูบาเจ้าศรีวิชัยตั้งตันจากจังหวัดลำปาง ขึ้นทางพะเยา เข้าสู่อำเภอพาน ป่าแดด เทิง ขุนตาล พญาเม็งราย ทำให้ผลงานของครูบาเจ้าศรีวิชัยมีทั้งกระจุกและกระจาย ดังนี้ในส่วนที่กระจุก คือส่วนของอำเภอพานเพียงแค่อำเภอเดียว พบวัดที่สร้างและบูรณะโดยครูบาเจ้าศรีวิชัยจำนวนมากเป็นพิเศษถึง 27 แห่ง เนื่องจากเขตรอยต่อของอำเภอพานถึงอำเภอแม่ใจในพะเยานั้น เป็นสถานที่ที่พำนักของกลุ่มสล่าเอกหลายรูป/คน อาทิ ครูบาเขื่อนแก้ว คนฺธว์โส ครูบากัญจนะ (หนานกั๋น) ครูบาศรีนวล พ่อสล่าหนานใจ วรรณจักร เป็นต้น กับอีก 2 อำเภอที่ค่อนข้างมีผลงานของครูบาเจ้าศรีวิชัยกระจุกตัวได้แก่ อำเภอเวียงป่าเป้าจำนวน 8 แห่ง และอำเภอแม่สรวย 5 แห่ง
ในส่วนที่กระจายแบ่งได้ดังนี้ อำเภอแม่สาย 2 แห่ง อำเภอแม่ลาว อำเภอป่าแดด อำเภอเทิง อำเภอขุนตาล และอำเภอพญาเม็งราย อำเภอละ 1 แห่ง รวมทั้งสิ้น 47 แห่ง ในที่นี้จักกล่าวถึงเฉพาะอำเภอพานจำนวน 27 แห่ง มีดังนี้ 1. วัดกำพร้าวัวทอง ตำบลธารทอง อำเภอพาน 2. วัดพระธาตุดงลาน ตำบลทรายขาว อำเภอพาน 3. โรงเรียนองค์การบริหารส่วนตำบลทรายขาว ตำบลทรายขาว 4.วัดพระธาตุภู่แก้ว ตำบลแม่อ้อ อำเภอพาน 5.วัดเจริญเมือง ตำบลเจริญเมือง อำเภอพาน 6. วัดพระธาตุดอยงู ตำบลเจริญเมือง อำเภอพาน 7.กู่มหาโคสเถร (ป่าพุทธนิมิตร) ตำบลเจริญเมือง อำเภอพาน 8.วัดกู่ธาตุดวงเหนือ (ร้าง) ตำบลเจริญเมือง อำเภอพาน 9. พระธาตุดอนมูล ตำบลสันกลาง อำเภอพาน 10. วัดศรีชุม ตำบลสันกลาง อำเภอพาน
11. วัดพระธาตุเวียงหวาย ตำบลสันกลาง อำเภอพาน 12. วัดหนองบัวเงิน ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน 13. วัดพระธาตุจอมแว่ ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน 14. วัดเกตุแก้ว (บ้านเก่า) ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน 15. วัดทุ่งมะฝาง (ป่าผาง) ตำบลป่าหุ่ง อำเภอพาน 16. วัดป่าบงหลวง ตำบลป่าหุ่ง อำเภอพาน 17. วัดพระธาตุสามดวง ตำบลป่าหุ่ง อำเภอพาน 18. วัดพระธาตุจอมแจ้ง ตำบลม่วงคำ อำเภอพาน 19. วัดพระหิน (สันต้นเผึ้ง – พระธาตุขวยปู) ตำบลม่วงคำ อำเภอพาน 20. วัดป่าถ่อนดอนแก้ว ตำบลม่วงคำ อำเภอพาน 21. วัดสันต้นต้อง (พระธาตุศรีดวงแก้ว) ตำบลม่วงคำ อำเภอพาน 22. วัดสันป่ง (มหาวัน – สะดือเมืองพาน) ตำบลทานตะวัน อำเภอพา 23. วัดป่าพระธาตุหลวง (ดอนเต้า) ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน 24. วัดป่าสักเหนือ ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน 25. วัดปูแกง ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน 26. วัดพระธาตุจอมรุ่ง ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน 27. วัดสันต้นแหน (ป่าติ้ว – ม่อนนางเหลียว) ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน
ทางด้าน นายวุฒิกร คำมา นายอำเภอพาน กล่าวว่าจากข้อมูลทางวิชาการทำให้ทราบว่า อำเภอพานเป็นอำเภอที่ครูบาเจ้าศรีวิชัย บูรณปฏิสังขรณ์วัดกว่า 30 แห่ง ซึ่งเป็นอำเภอที่ท่านสร้างมากที่สุด จะได้หารือกับหน่วยงานในอำเภอพานหาแนวทางต่อยอดพัฒนาให้อำเภอพานเป็นที่รู้จักอีกด้านหนึ่งว่า เป็นอำเภอที่ครูบาเจ้าศรีวิชัยสร้างวัดมากที่สุด
ข่าวโดย : นราธิป เนตรคำ
