เชียงราย-บ้านไม้โบราณ 100 ปี ชาวไทยลื้อยังคงอนุรักษ์ไว้ คนในชุมชนสืบทอดตำนานทอผ้าไหมไทยลื้อขายรายได้งาม
วันที่ 8 ส.ค.2567 บ้านโบราณไทยลื้อ อายุ 100 ปี ที่บ้านศรีดอนชัย ต.ศรีดอนชัย อ.เชียงของ ข.เชียงราย ซึ่งเป็นบ้านหลังที่มีตำนาน อายุถึง 100 ปี ที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมของชาวไทยลื้อ ที่ได้อพบพมาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่หมู่บ้านศรีดอนชัยในปัจจุบัน และคนในชุมชนส่วนใหญ่จะมีเชื้อสายชาวไทยลื้อที่อพยพยมาจาก 12 ปันนา บ้านไทยลื้อ 100 ปี แต่ก่อนเป็นบ้านของนางเอื้อยคำ วงษ์ไทย และนายผัดวงษ์ไทย ต้นตำนานชาวไทยลื้อบ้านศรีดอนชัย อ.เชียงของ ซึ่งบ้านหลังดังกล่าว ยังคงสภาพดังเดิมใช้ไม่เนื้อแข็งทั้งหลัง แบบบ้านยังบ่งบอกวัฒนธรรมเอกลักษณ์บ้านแบไทยลื้อสมัยโบราณ มีสิ่งของภายในบ้านยังใช้และวางอยู่ในสภาพเดิม ที่สมัยรุ่นนางเอื้อยยังคงอยู่
นางสหัสชายา นุชเทียน อายุ 67 ปี เป็นรุ่นที่ 3 ที่ดูแลบ้าน 100 ปี เล่าว่าสมัยปู่ยาตายาย สมัยนั้นได้ถูกจีนรุกลานจึงแตกแยกหนีมา ได้แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม อีกกลุ่มได้อาศัยอยู่ที่เมืองสิงค์-ลาว อีกกลุ่มได้มาอาศัยอยู่ที่บ้านท่าข้าม ชายแดนไทยติดกับลาว และได้ย้ายมาอยู่หมู่บ้านศรีดอนชัยในปัจจุบัน (อดีตคือทุ่ง 3 หมอน )ประมาณเมื่อปี 2490 ที่ผ่านมา
บ้านไทยลื้อ 100 ปี นางสหัสชายา ยังอยากจะอนุรักษ์ไว้ เพื่อให้คนรุ่งหลังได้ศึกษาวัฒนธรรมของชาวไทยลื้อ ซึ่งหมู่บ้านศรีดอนชัย ได้สืบทอดวัฒนธรรมเสื้อผ้า และการแต่งกายด้วยผ้าไหมแบบสไตล์ไทยลื้อ จนในหมู่บ้านปัจจุบันได้มีการทอผ้าไหมขายส่งไปตามต่างจังหวัด และต่างประเทศ ซึ่งผู้หญิงส่วนใหญ่คนในชุมชนจะทอผ้าไหมอยู่ในบ้าน และจะมีลูกค้ามาสั่งนำไปจำหน่ายอีกทอด ถือได้ว่าเป็นงานอาชีพของคนในชุมชนไปแล้ว เช่นกระเป๋าไทยลื้อ ผ้าซิ่น-ผ้าถุงไทยลื้อ ผ้าคุมคอ เสื้อผ้าไหมสไตล์ไทยลื้อ
ซึ่งคนในชุมชนส่วนใหญ่ทำแทบทุกหลัง ซึ่งมีการกล่าวว่าหากบ้านไหนมีสะใภ้ต่างถิ่น ต่างเผา เข้ามาอยู่ร่วมชายคา คนในบ้าน เช่นแม่สามี หรือพี่สะใภ้ รุ่นต่อรุ่น มีการสอนทอผ้าไหมจำหน่ายเป็นทุกคน ถือว่าทำรายได้ให้กับครอบครั้ว ซึ่งที่บ้านศรีดอนชัยเคยได้รับรางวัลมาแล้วจำนวนมาก ไปไกลถึงยุโรป และอีกหลายประเทศ 
