กรมการข้าวร่วมกับ บพท. จัดกิจกรรมตรวจติดตามแผนงาน นวัตกรรมชุมชนเพื่อการผลิตและการใช้ประโยชน์ข้าวบนพื้นที่สูงที่สอดคล้องกับภูมิสังคมในภาคเหนือตอนบน
วันที่ 8 พฤษภาคม 2565 ที่บ้านนากอก ต.ภูฟ้า อ.บ่อเกลือ จ.น่าน กรมการข้าว โดยศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ สะเมิง และแม่ฮ่องสอน ได้ดำเนินการวิจัยแบบบูรณาการในพื้นที่ร่วมกับหน่วยงานในระดับอำเภอและตำบล ใน 4 พื้นที่เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับชุมชน ได้แก่ อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน อำเภอเวียงแหงและแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ทุกพื้นที่ได้นำองค์ความรู้ด้านข้าวร่วมทำงานพัฒนาเกษตรกรและชุมชนเพื่อตอบโจทย์ปัญหาของแต่ละพื้นที่ ด้วยแผนงานนวัตกรรมชุมชนเพื่อการผลิตและการใช้ประโยชน์ข้าวบนพื้นที่สูงที่สอดคล้องกับภูมิสังคมในภาคเหนือตอนบน ในพื้นที่จังหวัดน่าน เชียงใหม่ และแม่ฮ่องสอน
โดยมีนายธานินทร์ ผะเอม ประธานแผนงานชุมชนนวัตกรรม ดร.กิตติ สัจจาวัฒนา ผู้อำนวยการหน่วยบริหารและจัดการด้านพื้นที่ (บพท.) พร้อมด้วยคณะผู้ทรงคุณวุฒิ เครือข่ายภาคีหน่วยงานของภาครัฐ และเอกชนรวมไปถึงนักวิจัยของกรมการข้าว ร่วมนำเสนอผลการดำเนินงานในระยะ 9 เดือน ต่อผู้ทรงคุณวุฒิ และกลุ่มหน่วยงานที่เข้าร่วม โดยได้มีการวิเคราะห์ผลการดำเนินงานให้คำแนะนำเพื่อปรับปรุงและประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อพื้นที่
นายปราโมทย์ วงศ์แก้ว ปลัดอำเภอบ่อเกลือ และนายมุ่งมาตร วังกะ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยข้าวแพร่ ได้กล่าวต้อนรับคณะผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เข้าร่วมติดตามงาน จากนั้นนายสุทธกานต์ ใจกาวิล นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ ในฐานะผู้อำนวยการแผนงงานวิจัย ได้กล่าวรายงานผลการดำเนินงานในระยะ 9 เดือน ภายใต้กรอบ Flagship ชุมชนนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน เป็นโครงการวิจัยปี 2564 ที่กรมการข้าวได้รับสนับสนุนจากหน่วยงานบพท.ภายใต้แพลตฟอร์มการวิจัยและสร้างนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่และลดความเหลื่อมล้ำ มีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างขีด ความสามารถของชุมชนในการเรียนรู้และปรับใช้นวัตกรรม สามารถนำความรู้ไปใช้ในการเปลี่ยนแปลงและจัดการ ปัญหาในชุมชน พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน ซึ่งเป็นโอกาสที่กรมการข้าวได้นำองค์ความรู้ไปสู่การพัฒนาพื้นที่เพื่อหนุนเสริมความเข้มแข็งของชุมชนสู่ชุมชนนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
ภายในงานได้มีการแสดงผลการดำเนินงานโครงการวิจัย จำนวน 4 โครงการวิจัยย่อย มีการศึกษาบริบทในพื้นที่ การถ่ายทอดเทคโนโลยีองค์ความรู้เรื่องข้าวที่เหมาะสมในพื้นที่ การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตข้าวบนพื้นที่สูง การพัฒนาระบบการสำรองข้าวภายในชุมชนโดยใช้รูปแบบธนาคารข้าว การพัฒนาชุมชนต้นแบบเพื่อสร้างสมดุลของแมลงศัตรูข้าวและศัตรูธรรมชาติ และการส่งเสริมปลูกพืชร่วมระบบและการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวและพืชร่วมระบบในชุมชน
ด้านนางผิน สุทธเขต นวัตกรชุมชนตำบลภูฟ้า ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มส่งเสริมอาชีพการเกษตรบ้านนากอก ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน กล่าวว่าตนได้เรียนรู้และทดลองทำแปลงต้นแบบร่วมกับศูนย์วิจัยข้าวแพร่ กรมการข้าว ทั้งข้าวและบักวีต ซึ่งตอนนี้ชุมชนได้ปรับเปลี่ยนวิธีการปลูกข้าวมาใช้การปลูกแบบโยนกล้าอย่างแม่นยำแล้วทำให้ผลผลิตเพิ่มขึ้นและต้นทุนเงินและเวลาที่ใช้ลดลงได้มาก การพัฒนาระบบการสำรองข้าวภายในชุมชนโดยใช้รูปแบบธนาคารข้าวทำให้ชุมชนมีข้าวเปลือกสำหรับใช้ในยามขาดแคลนและมีเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีสำหรับใช้ปลูกในฤดูต่อไป และการปลูกพืชหลังนาโดยใช้บักวีตสามารถเพิ่มรายได้ให้กับกลุ่มเกษตรกรทำให้มีรายได้เลี้ยงครอบครัวได้ ซึ่งการดำเนินต่อไปจะพัฒนาให้กลุ่มและชุมชนมีความยั่งยืนและมั่นคงต่อไป
