สสจ. เผยหนอนในขี้ปลาบอก คือหนอนแมลงวัน ใช้เวลาฟักตัวเพียง 2 วัน เสี่ยงฟักตัวในร่างกายหากมีแผล
วันที่ 9 พฤษภาคม 2565 จากกรณีมีผู้ใช้เฟซบุ๊กใช้ชื่อว่า “กฎของเวลา คือทุกอย่างจะเปลี่ยนไป” ได้โพสต์ข้อความพร้อมคลิปวีดีโอที่มีหนอนไต่ออกจากไม้ไผ่ที่ใช้บรรจุขี้ปลาหรือพุงปลาปรุงรสที่เป็นอาหารยอดนิยมอย่างหนึ่งของภาคเหนือ ข้อความว่า “เมื่อวานพาครอบครัวไปเที่ยวหาญาติท่าวังผาได้แวะตลาดหาดปลาแห้งได้ซื้อขี้ปลาบอก มา 2 กระบอก พอไปถึงจะทานให้อร่อยๆ สักหน่อย พอเปิดมาทิ้งแทบไม่ทัน ดูเอาเหอะ อยากจะบอกแม่ค้าว่า ก่อนจะเอามาขายก็ควรเช็คดูก่อนก็ได้ เพราะมันเป๋นของสดนะ และควรใส่ใจเรื่องความสะอาดด้วยจ้าว เพราะยังไงขี้ปลาก็เป็นอาหารของคนภาคเหนือกินกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ขอโทษด้วย ถ้าหากโพสต์ของข้าพเจ้าไปกระทบการค้าการขายของผู้ใด ก็ขออภัยเป็นอย่างสูง ขอบคุณคะ”
จนกลายเป็นกระแสวิพากษ์วิจารณ์เป็นอย่างมากในสังคมออนไลน์ของจังหวัดน่าน บ้างก็มาแสดงความคิดเห็นถึงแม่ค้าที่ไม่ใส่ใจอาหารสดที่นำมาขาย บ้างก็มาแซวคนโพสต์ว่า ซื้อผิดเขาน่าจะขายหนอนรถด่วน บ้างก็ว่าเข็ดแล้วโดนมา 2 ครั้งแล้ว ขนาดเห็นทำสดๆ ขับรถมาบ้านเพียง 20 กิโลเมตรก็เสียแล้ว บ้างก็บอกว่า หากป้าจะขายอย่างนี้ควรไปขายหนอนรถด่วน หรือ ยืนยันอาหารปลอดภัยไร้สารกันบูด
ผู้สื่อข่าวได้ติดต่อคุณปู เจ้าของโพสต์ เล่าว่าตนเองมีความชอบเป็นการส่วนตัวในการบริโภคขี้ปลาบอก หรือพุงปลาปรุงรสใส่กระบอกไม้ไผ่ พอดีวันนั้นขับรถจะไปเยี่ยมญาติ นึกขึ้นได้ว่าบริเวณดังกล่าวมีร้านขายขี้ปลาบอกอยู่จึงแวะซื้อเพื่อจะนำไปกินที่บ้านญาติ แต่พอแกะออกมาก็เป็นอย่างที่เห็น ตอนนี้ตนเองก็ไม่กล้าซื้ออาหารสดอีก เนื่องจากก่อนหน้านี้ตนเองเคยซื้อเตา (สาหร่ายน้ำจืด) จะเอามาบริโภค แต่พอเอามาล้าง ก็สังเกตเห็นสิ่งผิดปกติ พอสังเกตดูผมว่าเป็นลูกปลิงขนาดเล็ก จนถึงตอนนี้ยังไม้กล้าที่จะกินเตาอีกเลย
ด้านนายแพทย์ วรินเทพ เชื้อสำราญ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดน่าน อธิบายว่าหนอนที่พบเป็นหนอนแมลงวัน โดยปกติแล้วระยะเวลาจากไข่เป็นตัวหนอนจะไม่มีระยะเวลาตายตัว แต่โดยเฉลี่ยจะใช้เวลาประมาณ 2 วัน แต่หากมีปัจจัยอื่นๆ อย่างเช่นสภาพอากาศร้อน อาจเร่งให้ไข่เป็นหนอนได้ภายใน 1 วันสำหรับกรณีที่เกิดขึ้น ที่พบหนอนมีชีวิตในขี้ปลาบอกหรือพุงปลาสดซึ่งเป็นอาหารสดปรุงรส ไม่ได้ผ่านความร้อนอาจเป็นไปได้ว่า เป็นพุงปลาที่นำมาขายซ้ำ ซึ่งตอนน้ำมาปรุงรสก่อนบรรจุใส่กระบอกไม้ไผ่ อาจมีแมลงวันมาวางไข่ เมื่อนำมาขายแล้วขายไม่หมดนำมาขายซ้ำในวันต่อๆ มา จากไข่แมลงวันเริ่มกลายเป็นหนอน และชอนไชอยู่ในพุงปลาที่บรรจุข้างใน ประกอบกับมีการปิดกระบอกด้วยใบตองอย่างมิดชิด จึงเหมาะเป็นที่เจริญเติบโตของหนอนแมลงวันเป็นอย่างมาก
อย่างไรก็ตามหากใครที่ รับประทานหนอนแมลงวันเข้าไป โดยปกติจะไม่เป็นอันตราย หนอนจะถูกกรดในกระเพาะอาหารกัดจนตาย แต่หากในโพรงจมูกหรือในร่างกายมีแผล ก็มีความเสี่ยงที่หนอนเหล่านี้จะฟักตัวในร่างกายได้
ส่วนลูกปลิงที่อยู่ในเตา หรือสาหร่ายน้ำจืด มักนำมาปรุงสด เช่นเดียวกับหนอนแมลงวันหากบริโภคเข้าไปหากหลุดเข้าไปที่กระเพาะอาหารจะถูกย่อยสลาย แต่มีกรณีศึกษา คือปลิงไปเกาะอยู่ในคอและโพรงจมูกก่อให้เกิดอันตรายได้
จึงขอแนะนำว่า ควรปรับเปลี่ยนค่านิยมในการบริโภคอาหารดิบ ควรนำมาปรุงให้สุกก่อนบริโภค ส่วนพืชผักก็ควรล้างน้ำให้สะอาด จะสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้หลายชนิด และเพื่อสุขภาพที่ดีของตัวท่านเอง
ส่วนการตรวจสอบ กรณีนี้เป็นอำนาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่จะต้องเข้ามาตรวจสอบและกำกับดูแล ซึ่งร้านจำหน่ายอาหารที่เปิดในลักษณะแผงลอยอย่างกรณีนี้ ถือ เป็นการจำหน่ายสินค้าในที่ทางสาธารณะ ต้องมีการจดแจ้งขออนุญาตกับท้องถิ่นและต้องปฏิบัติตามสุข อนามัยที่ท้องถิ่นกำหนดไว้
