ชัยภูมิ – ตั้งวิทยสถาน “ธัชภูมิ”ส่งเสริมงานวิจัยต่อยอดการสืบสานศิลปวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น ร่วมบันทึกประวัติศาสตร์เมืองชัยภูมิในรอบ 198 ปี -สร้างฐานความรู้สู่การสร้างงานรายได้สู่ชุมชนตามแบบวิถีไทยที่ยั่งยืนตามมาในอนาคตได้อีกทางด้วย
( 18 พ.ย.67 ) ขณะที่ จ.ชัยภูมิ ดร.สีลาภรณ์ บัวสาย ประธานอนุกรรมการที่ปรึกษาการขับเคลื่อนวิทยสถาน “ธัชภูมิ” พร้อมคณะได้เดินทางมาเข้าเยี่ยมชมวิทยสถาน “ธัชภูมิ” ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ โดยกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เปิดเผยว่า
ซึ่งได้มอบหมายให้ หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) ดําเนิน การจัดตั้ง วิทยสถาน “ธัชภูมิ” เพื่อการพัฒนาพื้นที่ เพื่อช่วยกันส่งเสริมการพัฒนานักวิจัย และระบบจัดการงานวิจัยเชิงพื้นที่ของมหาวิทยาลัยต่างๆ ที่อาจจะมีข้อจํากัดด้านบุคลากรและทรัพยากรรวมถึงการเร่งยกระดับความรู้จากงานวิจัยเชิงพื้นที่ให้ขึ้นสู่ระดับทฤษฎีและกระบวนการสร้างความรู้ใหม่ (Theory & Epistemology) การสังเคราะห์ความรู้เพื่อเชื่อมโยงสู่นโยบายและพัฒนาวงวิชาการ ทั้งด้าน สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีที่มีผลต่อการพัฒนาพื้นที่ ตลอดจนการสร้าง เครือข่ายเพื่อขับเคลื่อนการนําผลงานวิชาการไปขยายผลและการสร้างเครือข่ายวิชาการระหว่างประเทศมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ มี 4 ภารกิจหลักซึ่ง 1 ในหน้าที่นั้น
คือการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมและการบริการวิชาการแก่ชุมชนในพื้นที่จังหวัดชัยภูมิ ซึ่งบุคลากรทุกคนต่างรับรู้ รับทราบและหรือมีส่วนร่วมในประเพณี ที่เกี่ยวข้องกับฐานทุนความเชื่อและศรัทธาเจ้าพ่อพญาแลทั้งที่จัดโดยหน่วยงาน ของรัฐ- เอกชน และรวมถึงพ่อค้าประชาชนชาวเมืองชัยภูมิ ทั้งประเพณีและพิธีกรรมอันเกิดจากความเชื่อความศรัทธา อาทิเช่นการบวงสรวง การแก้บน การรำ-การเป่าแคนถวายเจ้าพ่อพญาแล เจ้าเมืองคนแรกผู้ก่อตั้งเมืองชัยภูมิ ณ ศาลเจ้าพ่อพญาแลหนองปลาเฒ่า ตลอดจนการสักการบูชาจากทั้งคนในชุมชนท้องถิ่นและนักท่องเที่ยวจากต่างแดน ฐานทุนความเชื่อและศรัทธานี้นำมาซึ่งการสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้และเศรษฐกิจชุมชนที่มีมูลค่ามหาศาลสู่คนในชุมชนมายาวนานแต่โบราณ และมีช่องว่างของการเติบโตอีกจำนวนมาก อาทิเช่นฐานทุนความเชื่อและความศรัทธาเจ้าพ่อพญาแล ที่ยังสามารถเชื่อมต่อห่วงโซ่ใหม่ด้านงานประเพณีที่คนทั้งจังหวัดทุกอำเภอ ทุกตำบลต้องเข้าร่วมด้วยความเต็มใจรัก และภาคภูมิใจ เช่นประเพณีฉลองอนุสาวรีย์เจ้าพ่อพญาแล ประเพณีบุญเดือนหก พิธีกรรมถวายช้างเจ้าพ่อพญาแล ในปัจจุบันที่มีแงเดียวในโลก
เป็นการหลอมรวมใจชาวชัยภูมิ ทั้งจังหวัดร่วมกับหน่วยงานของรัฐเป็นเจ้าภาพในการจัดงานประจำทุกปี ส่วนพิธีกรรมของชาวบ้าน มักเป็นพิธีกรรม เซ่นไหว้ถวายเลี้ยงหัวหมูเครื่องบวงสรวงเจ้าพ่อพญาแล ซึ่งเกี่ยวข้องกับความเชื่อที่มี ต่อเจ้าพ่อพญาแลในรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งเกิดขึ้นทุกวัน มีบุคคลผู้ที่ปฏิบัติพิธี หรือผู้ประกอบการที่ทำเป็นอาชีพหลัก ที่ยังช่วยสร้างรายได้เลี้ยงชีพในสถานภาพต่างกันอย่างหลากหลาย
ทางมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ และพี่น้องชาวชัยภูมิ ในครั้งนี้ยินดีต้อนรับผู้ทรงคุณวุฒิจาก บพท. ภายใต้กรอบทุนวิจัย “ธัชภูมิ” เรื่อง การยกระดับเศรษฐกิจชุมชนผ่านกลไกการขับเคลื่อนทุนทางวัฒนธรรมความเชื่อ และศรัทธาเจ้าพ่อพญาแล “แห่บายศรีบุญเดือนหก” ใหญ่ยาวที่สุดในโลก ของจังหวัดชัยภูมิ ซึ่งในครั้งนี้ ทางตัวแทน บพท.และ มรภ.ชัยภูมิ ยังได้เข้าร่วมขบวนพิธีแห่องค์เจ้าพ่อพญาแล ประดิษฐาน ณ ศาลหลังใหม่ ที่เป็นพิธีที่เป็นการบันทึกประวัติศาสตร์ครั้งยิ่งใหญ่และสำคัญที่สุดในรอบ 198 ปี ในการทำพิธีอัญเชิญองค์รูปเหมือนเจ้าพ่อพญาแลแห่ชมเมือง ก่อนอัญเชิญขึ้นประดิษฐาน ณ ศาลเจ้าพ่อพญาแลหลังใหม่ในช่วงวันที่ 13-14 พ.ย.67 นี้ด้วย ตั้งแต่หลังท่านเจ้าพ่อพญาแล เจ้าเมืองคนแรกผู้ก่อตั้งเมืองชัยภูมิ เสียชีวิตเมื่อปี 2369 มาได้จนปัจจุบันนี้อีกด้วย
ซึ่งด้าน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สานนท์ ด่านภักดี อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ เป็นหัวหน้าโครงการวิจัย ต้องขอบคุณคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) คือ 1. ดร.สีลาภรณ์ บัวสาย ประธานอนุกรรมการที่ปรึกษาการขับเคลื่อนวิทยสถาน “ธัชภูมิ” เพื่อการพัฒนาพื้นที่ 2. ดร.ธนภณ วัฒนกุล ที่ปรึกษาและผู้เชี่ยวชาญ 3. อ.ดร.วศิน โกมุท ผู้ทรงคุณวุฒิจาก ม.อุบลราชธานี 4. น.ส.รสริน คุณชม นักวิเคราะห์ (ฝ่ายธัชภูมิ) 5. นายปภังกร รังแก้วกิตติ เจ้าหน้าที่สนับสนุนอาวุโส และ 6.ดร.คมกฤช ฤทธิ์ขจร เฮือนคำมุ พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณชัยภูมิ ที่ปรึกษาโครงการวิจัยฯ กล่าวอีกว่า
โดยในครั้งนี้คณะวิจัยได้นำเสนอผลการดำเงินวิจัยที่ผ่านมากับผู้ทรงคุณวุฒิที่มาติดตามเยี่ยมชมโครงการพร้อมแลกเปลี่ยนข้อเสนอแนะต้นทุนทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นอัตลักษณ์ ที่มีคุณค่ามาจากความเชื่อและศรัทธาเจ้าพ่อพญาแลฯ เพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงกับการสร้างแรงบันดาลใจในความภักดีต่อแผ่นดินเกิด การเป็น Local hero และสามารถตีความไปสู่การสร้างความเป็นพลเมืองที่ดีในหมู่เยาวชน และสืบสานคุณค่าและความหมายเชิงสัญลักษณ์ของเจ้าพ่อพญาแล ที่มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ไทย ได้นำเรื่องกลับมาเล่าใหม่สืบสานคุณค่า ส่งเสริมให้เกิดขบวนของความรักชาติ รักท้องถิ่น อยากปกป้องแผ่นดิน และเพื่อยกระดับรายได้และผลกระทบทางเศรษฐกิจชุมชนจากการฟื้นฟูความเชื่อในประเพณี “แห่บายศรีบุญเดือนหก” จังหวัดชัยภูมิ ใช้วิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAR) เก็บข้อมูลโดยวิธีการสังเกต การประชุมกลุ่มใหญ่-ย่อย การสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง และผ่านกระบวนการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ
เมื่อโครงการวิจัยเสร็จสิ้น ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตามมาคือการรักษาสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมในจังหวัดชัยภูมิลูกหลานจะเป็นนวัตกรรมทางวัฒนธรรมสามารถพัฒนาผลักดันต่อยอดเป็น Soft Power ในพื้นที่ มีผู้ประกอบการวัฒนธรรมในชุมชนได้รับการยกระดับขีดสมรรถนะ เกิดผลิตภัณฑ์หรือบริการทางวัฒนธรรม 5 ผลิตภัณฑ์ เกิดฐานข้อมูลระบบสารสนเทศแผนที่วัฒนธรรม 1 ระบบ เกิดผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมที่สูงขึ้น เกิดภาคีเครือข่ายในการทำงานร่วมกันในพื้นที่ เกิด Platform ตลาดออนไลน์ การใช้ประโยชน์เชิงนโยบาย เชิงวิชาการ และเชิงพาณิชย์ เกิดผลิตภัณฑ์ และเกิดบริการทางวัฒนธรรมรูปแบบใหม่ สร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ประชาชนในพื้นที่อย่างยั่งยืนตามมาได้เพิ่มขึ้นได้อีกกว่า 15 % อีกด้วย
