พื้นที่ อ.นาโยง จ.ตรัง ปัจจุบันเป็นอำเภอที่มีการทำนามากที่สุดของจังหวัดตรัง โดยประชาชนในพื้นที่ ทำนาเพื่อเอาไว้รับประทานในครัวเรือน และเป้าหมายพยายามรักษาพื้นที่การทำนา เพื่ออนุรักษ์สืบทอดการทำนาไว้ให้ลูกหลาน ทั้งนี้ ตั้งแต่สมัยโบราณหากมีการทำนาในพื้นที่ใด ชาวบ้านในพื้นที่จะต้องหาวิธีการไล่นกไล่กา เพื่อไม่ให้เข้ามากัดกินนาข้าวของตนเอง จะทำให้ข้าวได้รับความเสียหาย ได้รับผลผลิตไม่เต็มที่ ทั้งนี้ วิธีการสำคัญในการไล่นกไล่กา ตามแบบฉบับของชาวบ้านที่ถือสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นและเป็นมรดกภูมิปัญหาท้องถิ่นคือ การทำหุ่นไล่กา และการทำลูกลม เมื่อถูกพัดเข้าใส่ทั้งหุ่นไล่กา รวมทั้งลูกลมก็จะเคลื่อนไหวและส่งเสียงร้องดังลั่นทุ่ง ทำให้นกกาบินหนีไม่เข้ามากัดกินข้าวในนา ทั้งนี้ ในส่วนของชาวบ้านในตำบลนาหมื่นศรีก็เช่นเดียวกัน ประมาณเดือนมกราคม – มีนาคมของทุกปี ซึ่งเป็นช่วงข้าวออกรวงจนสุกเหลืองอร่ามชาวบ้านก็มักจะทำลูกลมปักไว้กลางทุ่งจนเป็นทิวแถว จนเกิดเป็นงานประจำปีขึ้นชื่อ “งานประเพณีแข่งขันลูกลม” ซึ่งชาวบ้านจะทำลูกลมนำมาปักไว้ด้วยสีสันที่สวยงาม เพื่อประชันขันแข่ง ทั้งประเภทสวยงาม และเสียงดัง มีนักท่องเที่ยวเดินทางมาท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก ซึ่งคนที่จะทำลูกลมเป็น ส่วนใหญ่ก็จะเป็นคนเฒ่าคนแก่ที่ยังคงสืบสานรักษาไว้ โดยที่วิสาหกิจชุมชนกลุ่มอนุรักษ์ลูกลมบ้านนาหมื่นศรี. หมู่ 2 ต.นาหมื่นศรี อ.นาโยง จ.ตรัง ของคุณประเสริฐ คงหมุน อายุ 75 ปี ประธานกลุ่มฯ เล็งเห็นว่าทุกปีประชาชนและนักท่องเที่ยวจะเดินทางมาเที่ยวงานประเพณีแข่งขันลูกลมของ ต.นาหมื่นศรี เป็นจำนวนมาก จึงเกิดไอเดีย ผลิตลูกลมจำหน่าย ทั้งลูกลมขนาดใหญ่ ขนาดกลาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งลูกลมจิ๋วหรือกังหันลมจิ๋วขึ้น เพื่อจำหน่ายเป็นสินค้าที่ระลึกสำคัญจากตำบลนาหมื่นศรี ปรากฏว่ายอดสั่งซื้อเข้ามาไม่ขาดสาย เพราะสีสันสวยงาม ทำจากวัสดุธรรมชาติที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น บรรจุกล่องอย่างสวยงาม โดยที่กล่องบรรจุดังกล่าว จะมีทั้งขั้นตอนการประกอบลูกลมจิ๋ว รวมทั้งประวัติความเป็นมาของงานประเพณีการแข่งขันลูกลม ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของลูกลมจิ๋วสินค้าที่ระลึกดังกล่าว
โดยคุณตาประเสริฐ แม้อายุจะมากแต่สายตายังคงดีมาก ได้สาธิตวิธีการทำลูกลมจิ๋วให้ดู ซึ่งวัสดุอุปกรณ์ตกแต่งต่างๆเหมือนกับลูกลมขนาดใหญ่ เพียงแต่ย่อส่วนให้เล็กลงเท่านั้น ทั้งธงปักเธียวปักสูง พ่วงโยนใส่ให้ปลิวไสวห้อยส่วนหาง และด้านข้าง สำหรับแกว่างไกวยามลมพัดไล่นกไล่กา และสวยงามด้วย เริ่มจากการจัดเตรียมวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น เช่น ไม้ไผ่ กาบหมากแห้ง ทางหวายน้ำ ชานไม้เนื้อแข็ง และวัสดุตกแต่งอื่น เพื่อเพิ่มสีสันเช่น ธงผ้า และลูกปัด ซึ่งหลังจากการเตรียมอุปกรณ์ครบถ้วน คุณตาประเสริฐเริ่มลงมือตัดวัสดุต่าง ๆ ตามขนาดที่ต้องการเริ่มตั้งแต่เสาหลัก เสายอดธง ริ้วธง พวงโยน ใบพัด ประกอบทุกอย่างตามขั้นตอนการทำลูกลมปกติทุกประการ เพียงแต่ย่อขนาดเหลือเล็กนิดเดียว เมื่อได้ขนาดตามต้องการ และยึดด้วยฐานไม้เนื้อแข็ง เป็นอันเสร็จขั้นตอน พร้อมจำหน่าย สามารถนำไปเป็นของขวัญ ของฝาก และของที่ระลึก ทั้งนี้ ที่ฐานคุณตาก็พยายามเพิ่มเติมให้สามารถใช้ประโยชน์ได้ นอกเหนือจากการตั้งโต๊ะโชว์แล้ว เช่น สามารถปักปากกา ดินสอ หรือปักดอกไม้ก็ได้ด้วย เพื่อเพิ่มสีสันให้สวยงาม
นายประเสริฐ คงหมุน กล่าวว่า สำหรับวิสาหกิจชุมชนกลุ่มอนุรักษ์ลูกลมบ้านนาหมื่นศรี ผลิตลูกลมทุกขนาดไม่ว่าจะเป็นขนาดใหญ่ขนาดตั้งแต่ 2 – 4 เมตร ลูกค้าที่สั่งซื้อลูกลมขนาดใหญ่ส่วนจะนำไปใช้ตกแต่งสวน บ้านเรือน อาคาร ร้านอาหาร ห้างร้าน และสถานที่ราชการ ตัวใหญ่ เริ่มที่ ราคา 1,800 บาท ส่วนลูกลมขนาดเล็ก หรือลูกลมจิ๋ว ลูกค้าจะสั่งซื้อเป็นของฝาก ของที่ระลึก และเป็นของรางวัลในการแข่งขันกีฬา-กรีฑา โดยผู้สนใจสามารถสั่งผลิตได้ที่กลุ่มวิสาหกิจฯ ทางกลุ่มยินดีผลิตตามขนาดและจำนวนที่ลูกค้าต้องการ สำหรับลูกลมจิ๋วราคา 300 บาทต่อชิ้น ไม่คิดค่าส่ง ขณะนี้ก็มีลูกค้าสั่งซื้อเข้ามาไม่ขาดสาย โดยเฉพาะลูกลมจิ๋วนั้น คนที่สั่งส่วนใหญ่ทั้งในจังหวัดและจากต่างจังหวัด เพื่อเอาไปใช้ประดับ และไปโชว์ เป็นของฝากของที่ระลึก ทั้งนี้ หากวางในที่ร่มจะใช้ได้นาน แทนที่จะไปดูกลางทุ่ง ดูที่ทำงานได้ นอกจากนั้นทางกลุ่มยังผลิตพัดลมมือถือ โดยทำจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ไม้ไผ่ รวมทั้งมะพร้าวลีบเล็กที่ไร้ประโยชน์ นำมาขัดด้วยกระดาษทรายอย่างดี ก็สามารถนำทำเป็นพัดลมมือออกจากจำหน่าย สร้างมูลค่าวัสดุไร้ค่าได้ เป็นอย่างดี ราคาตั้งแต่ 50 -250 บาท ซึ่งพัดลมมือถือนี้ หากดึงเชือกจะสลับพัดเข้าหาตัวเอง และพัดไปหาคนตรงข้ามได้ แสดงถึงความสามัคคี และผู้สูงอายุสามารถใช้มือมือดึงออกกำลังกายแขนก็ได้ สำหรับการทำพัดลมมือถือ รวมทั้งการทำลูกลมจิ๋ว หากเตรียมวัสดุไว้พร้อมใช้เวลาทำประมาณ 1 วันต่อชิ้น ก็แล้วเสร็จ แต่จะต้องสั่งล่วงหน้าเท่านั้น จะทำตามออเดอร์ที่สั่งเข้ามา และสามารถระบุสีสันได้ด้วย ทั้งนี้ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มอนุรักษ์ลูกลมบ้านนาหมื่นศรี ยังเปิดเป็นศูนย์เรียนรู้การผลิตลูกลมให้กับนักเรียน นักศึกษา และชาวบ้านที่สนใจ อีกด้วย สำหรับผู้สนใจสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ เบอร์โทรศัพท์ 087-2766058 และ 095-2579853
