หมอลำคาร์นิวัล เทศกาลที่จะจัดในวันที่ 6-8 ก.ย.นี้ที่ขอนแก่น งานที่ยังหาตัวตนไม่ได้ว่าจัดเพื่ออะไร เชิดชูอะไร ที่สำคัญคือจะมีส่วนในการพัฒนา ต่อยอดวงการหมอลำอย่างไร แต่จัดงานกลางแจ้งหน้าฝนใช้งบฯกว่า 27 ล้าน
งานกำลังจะเริ่มในอีกไม่กี่วันแล้ว ถึงจะไม่ถกวิจารณ์ก็เห็นสัญญาณค่อนข้างชัดว่า ผู้คนเริ่มตั้งคำถามมากขึ้นว่างานเทศกาลที่ว่าเพียงจัดเพื่อให้ได้จัด หรือมุ่งมั่นที่จะจัดเพื่อผลสัมฤทธิ์ในการช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจ การท่องเที่ยวในฐานะเมืองหลักของภาคอีสานโดยการขายศิลปวัฒนธรรมตามที่ตั้งเป้าไว้กันแน่
แต่ที่แน่ ๆ จัดทุกปีงบประมาณในการจัดเพิ่มขึ้นแบบก้าวกระโดด ปีนี้ใช้งบฯในการจัดงาน 3 วัน 27 ล้าน 4 แสนบาท
คำถามที่ตามมาก็คือ ใช้เงินไปมากมายขนาดนี้ผลที่จะได้รับมันจะคุ้มค่าหรือไม่?
”หมอลำคาร์นิวัล” ที่ขอนแก่น ย้อนไปดูที่จัดมา 2 ครั้งล่าสุดคือปี 2560 และปี 2561 โดยมีททท.เป็นแม่งาน มาปีนี้ดูฟอร์มใหญ่กว่าทุกครั้งและใช้งบฯมากกว่าทุกครั้ง แต่ผิดปกติตรงที่ “วัฒนธรรมจังหวัด” เป็นแม่งาน
หมอลำคาร์นิวัล 2 ปีที่ผ่านมา ในมุมลึก ๆ มันกลายเป็นเรื่อง “คาใจ” ของทั้งคนร่วมจัด และคนร่วมงาน ปัญหาหลัก ๆ คือ 1.จัดเพื่ออะไร แล้วได้อะไร ? 2.ค่าใช้จ่ายในการจัดการเยอะแยะ แต่ก็ยังมีปัญหาหยุมหยิมหมอลำประท้วงทวงค่า…ตัวมันเกิดอะไรขึ้น?
ด้วยความที่ขอนแก่นเป็นเมืองหมอแคน แดนหมอลำ ว่าง่าย ๆ ก็เหมือนกับเป็นมหาอำนาจทางหมอลำประมาณนั้น พอคิดคอนเซปต์งานออกมาเป็นงาน “คาร์นิวัล”ก็เลยเถิดไปก้อปปี้งานคาร์นิวัลที่ริโอ เดอ จาเนโร บราซิล ที่เน้นการปาร์ตี้สนุกสนานกลางถนนเป็นตัวชูโรง
เป้าหมายที่จะเผยแพร่สืบสานมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมภาคอีสานยกระดับการแสดงหมอลำสู่นานาชาติ เพื่อให้เห็นความสำคัญของศิลปะการแสดงหมอลำและสร้างรายได้ให้กับผู้อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมหมอลำพื้นบ้าน กลายเป็นเรื่องรองไปในทันที
ไฮไลท์งานมุ่งที่ขบวนแห่เพื่อให้ตรงคอนเซปต์ “คาร์นิวัล” ระดมหางเครื่อง นักแสดง แต่งตัวตามแบบฉบับเริ่ดหรูอลังการ แห่ตามถนนเข้าสู่เวทีแสดง
ชาวบ้านพูด ถามกันกันแบบง่าย ๆ นี่เป็นการเน้นการโชว์กกขาขาว กลางถนน หรือยังไง?
คนในวงการหมอลำติติงมาตลอดจน “เบิ่ดคำสิเว่า”ว่า ถ้าทำแบบนี้มันเป็นการลดคุณค่าหมอลำมากกว่าที่จะเป็นการเชิดชูหมอลำ
ปีนี้จัดใหญ่กว่าทุกปีเพื่อต่อยอดความเป็นเมืองหลัก ขบวนคาร์นิวัลนอกจากระดมหางเครื่อง แดนเซอร์ ยังระดมศิลปินดารามาร่วมขบวนแห่แบบยกทัพกันมาเลยทีเดียวทั้ง เวียร์ ศุกลวัฒน์, เซฟฟานี่ อะวานิค, ตูมตาม ยุทธนา ,ยีนส์ เกวลิน , เต๋า ภูศิลป์ , เวียง นฤมล ,แมน จักรพันธ์ – แต้ว สุกัญญา
ดาราระดับแม่เหล็กแถวหน้าที่มาแต่งชุดหมอลำเดินขบวนไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับ “หมอลำ”ใด ๆ เลย มีเพียงแมน จักรพันธ์ กับแต้ว สุกัญญา พระเอก นางเอกหมอลำคณะระเบียบวาทศิลป์
ที่กล่าวถึงประเด็นนี้ใม่ใช่ต้องการให้ระดมหมอลำตัวจริงมาเดินขบวนแห่ให้คึกคัก แต่หลายคนสะท้อนว่ามันผิดที่วิธีคิดในการต่อยอดความเป็นเมืองหมอแคน แดนหมอลำ
วงการภาพยนตร์ ต่อยอดเชิดชูคนเขียนบท,ผู้กำกับ,ผู้สร้าง ฯลฯ วงการเพลง บางค่ายคนแต่งดังกว่านักร้อง…การต่อยอดหมอลำโดยการเชิดชูมันเป็นการบ้านที่ค่อนข้างละเอียดสำหรับคนจัดงานว่าจะให้น้ำหนักกับอะไรเป็นหลัก
แค่กำหนดช่วงเวลาการจัดงานเดือนกันยายน กลางพรรษากับเทศกาลหมอลำ นี่ก็สะท้อนความเข้าใจเบื้องต้นของคนจัดว่าขาดความละเอียดเรื่องขนบของหมอลำอย่างแท้จริง และไม่ได้สรุปปัญหาการจัดงานของปีที่ผ่าน ๆ มาว่าอุปสรรคของงานคืออะไร
หมอลำคาร์นิวัล ปี 2560 จัดเดือนพฤษภาคม ปี 2561 จัดเดือนมีนาคม เป็นการจัดงานก่อนเข้าพรรษา เป็นช่วงที่คณะหมอลำยังไม่พักวง แต่กระนั้นก็ตามคณะหมอลำที่มีชื่อเสียงก็มีหลายเหตุผลที่ไม่เข้าร่วม เรื่องหลักๆ ก็คือคำถามข้อแรกว่า งานนี้เชิดชูอะไรเป็นหลัก?
ลองกลับไปดูงานปี 2560 เริ่มจากขบวนแห่คาร์นิวัลไปตามถนนเข้าเวทีทีบึงแก่นนคร เพื่อทำพิธีเปิดและชมการแสดงของบานเย็น-แคนดี้ รากแก่น ต่อด้วยหมอลำคณะแก่นนครบันเทิงศิลป์ ปิดท้ายคณะเพชรแพรวา กาฬสินธุ์ อีกวันมีหมอลำ 3 คณะเข้าคิวแสดง ทั้งอีสาน ออนซอนศิลป์,มิตรสยาม อินคอนเสิร์ตและสาววังข่า รุ่งเรืองศิลป์ …ปิดงาน
ปี 2562 สคริปงานก็คล้าย ๆ กัน เพียงแต่เพิ่มเวทีสำหรับเยาวชนในการประกวดหมอลำ เวทีหลักส่วนใหญ่ก็เป็นศิลปินชั้นครูที่ไม่จำเป็นต้องมีวงแล้วแสดงเป็นหลัก ส่วนคณะหมอลำยืนพื้นใน 3 วันที่เด่น ๆ ก็มีคณะระเบียบวาทะศิลป์ , สาวน้อยเพชรบ้านแพง และเสียงอีสาน
งบฯ จัดงานเพิ่มแบบก้าวกระโดดทุกปี แต่เมื่อย้อนกลับไปเทียบงานปีก่อนๆ ก็แทบไม่เห็นความต่างที่เป็นเนื้อเป็นหนัง และงานก็ใกล้จัดแล้ว กระบวนการจัดซื้อจัดจ้างทุกอย่างก็ชัดเจนผ่าน e-bidding และTOR ก็เซนต์ไปแล้วตั้งแต่ก.พ.
6-8 ก.ย.นี้อยู่ในช่วงหน้าฝนเต็ม ๆ แต่จัดงานกลางแจ้งที่สนามหน้าศาลากลางจังหวัด
เอาแบบเต็มมือ งบฯ ระดับ 27.4 ล้าน เจียดเช่าศูนย์ประชุมที่รองรับคนได้ระดับ 5 พันขึ้นในขอนแก่นมีอย่างน้อย 2 แห่ง ก็ไม่น่าจะกระทบอะไรมากนัก
ดีกว่าเสี่ยงละลายงบฯ กับสายฝนและก็จ่ายโดยที่ประเมินอะไรไม่ได้
ปีหน้าก็จัดอีก…แบบเดิม ๆ
