มะขามคางคกผลไม้ไร้ค่านักเรียนนำมากินพักเที่ยงสู่แยมนางอายที่อร่อยคว้ารางวัลระดับเหรียญทอง ในการแปรรูปอาหาร ระดับชั้น ป.4-ป.6 ในงานศิลปหัตถกรรมนักเรียนระดับเขตพื้นที่การศึกษา ครั้งที่ 72 ระดับประเทศ ปีการศึกษา 2566 ที่ผ่านมา
วันที่ 7 สิงหาคม 2567 ผู้สื่อข่าวได้เดินทางไปที่โรงเรียนบ้านโคกทราย ตำบลโพรงจระเข้ อำเภอ ย่านตาขาว จังหวัดตรัง พบกับเด็กหญิง วราภา ผ่อนย่อง ป.6 เด็กหญิงโชติมณี นาง ป.6 และเด็กหญิงกัญญาวีร์ ศรีนวล ป.5 พร้อมกับคุณครูพาผู้สื่อข่าวไปเก็บผลมะขามคางคกที่สวนหลังโรงเรียนและหลังบ้านของนักเรียนเอง เพื่อจะนำมาแปรรูปเป็นแยมนางอาย ก่อนอื่นต้องมาทำความรู้จักกับมะขามคางคกก่อนว่า มะขามคางคกเป็นชื่อเรียนในจังหวัดตรัง สตูล ส่วนจังหวัดอื่นแถวภาคกลางจะเรียนกว่า มะเปรียง อัมพวา ผลลูกคางคก นำนำ นางอาย ลูกอาย บูรานัม มะขามคางคก มังคะ หล่ำหล่ำ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง พบมากทางภาคใต้และภาคกลางของประเทศไทย ผลแก่ใช้รับประทานสด หรือนำไปต้มน้ำตาล ทำเป็นสลัดผลไม้ผลสุกใช้รับประทาน เปลือกต้นและรากใช้รักษาโรคเกี่ยวกับเลือด รักษาโรคมะเร็ง เนื้อไม้ใช้ในงานก่อสร้างต่างๆ
ด้วยแนวคิดของนางสาวปิยะดา ทองขวิด ครูน้ำ ครูประจำชั้น ป.1 ที่ได้กินมะขามคางคกที่เด็กนักเรียนเอามากินที่โรงเรียนตอนพักเที่ยง รู้สึกชอบในรสชาติและเนื้อสัมผัส จึงได้ศึกษาและทดลองแปรรูปมะขามคางคกเริ่มต้นจากการทำน้ำมะขามคางคก จี๊ดจ๊าดมะขามคางคก แยมมะขามคางคก สุดท้ายแล้ว แยมมะขามคางคกเป็นที่ถูกอกถูกใจของบรรดาคุณครูและนักเรียนมากที่สุด เลยมีการทำแยมมะขามคางคกขึ้นออกแข่งขันและให้นักเรียนขายเป็นรายได้เสริมระหว่างเรียน การทำแยมมะขามคางคกก็เริ่มด้วยการนำมะขามคางคกมาล้างและปอกเปลือกออกผ่าซีกเอาเมล็ดออกล้างและหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ก่อนจะตั้งไฟแล้วต้มด้วยไฟกลาง 20 นาที
ก็จะได้เนื้อมะขามคางคกที่นิ่มก่นจะปรุงด้วยน้ำตาล น้ำตาลโตนด เกลือ และผงเพคตินสำหรับทำแยม ตามสูตรของครูน้ำ จากนั้นเคียวด้วยไฟอ่อนอีก 5 นาทียกขึ้นจากเตาและตักบรรจุขวดทันที เพื่อให้ชื่อแยมคางคกชวนรับประทานครูน้ำได้ตั้งชื่องใหม่ว่า “แยมนางอาย”ซึ่งใครๆ ที่ได้ยินต่างก็ต้องร้องว้าว เอ๊ะ อะไรนะ แยมนางอาย
แยมนางอายมาทาบนขนมปังปิ้งร้อนจะอร่อยมาก เพราะจะได้รสสัมผัสของความกรอบจากขนมปัง ความหวานอมเปรี้ยวของมะขามคางคก และกลิ่นหอมเฉพาะของมะขามคางคกชวนให้น่ารับประทางยิ่งทานคู่กับน้ำชา หรือกาแฟร้อนๆ ก็จะเข้ากันมาก โดยเด็กๆตั้งราคาขายไว้ที่กระปุกละ 35 บาทเท่านั้น
นางสาวปิยะดา ทองขวิด ครูน้ำ กล่าวว่า ตนเองเกิดแนวคิดจากที่นักเรียนนำผลมะขามคางคกมารับประทาน จากการสอบถามนักเรียนจะเรียกว่ามะขามคางคกเดิมครูไม่รู้จักว่าเป็นผลอะไรเลยไปค้นหาจึงทราบว่า มะขามคางคก ว่ามีชื่อ นางอาย นัม นัม อัมพวา ครูเลยคิดว่าน่าจะแปรรูปเป็นแยมได้จึงได้ทดลองทำดูก็ประสบผลสำเร็จ ดูจากผลของมะขามคางคกไม่น่าดูไม่น่ารับประทานผิวขุขระ สีน้ำตาลออกเหลือง เลยเป็นเป็นชื่อ แยมนางอายดูน่รักและน่ารับประทานมากขี้น และได้เข้าร่วมประกวดคว้ารางวัลระดับเหรียญทอง
ในการแปรรูปอาหาร ระดับชั้น ป.4-ป.6 ในงานศิลปหัตถกรรมนักเรียนระดับเขตพื้นที่การศึกษา ครั้งที่ 72 ระดับประเทศ นอกจากทำแยมแล้วก่อนหน้านี้ครูก็ได้นำมะขามคางคกมาทำน้ำพริก แช่อิ่ม จี๊ดจ๊าด น้ำมะขามสด และจะบูรณาการกับวิชาเกษตรให้นักเรียนเพาะชำต้นกล้ามะขามคางคกขาย และให้นักเรียนนำผลมะขามคางคกมาทำแยมขายสร้างรายได้ระหว่างเรียน ส่วนใครสนใจที่นะอุดหนุนแยมนางอาย ของนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกทรายติดต่อได้ที่ครูน้ำ 093 019 3949 หรือที่เพจโรงเรียนบ้านโคกทราย.
