ก๋อย ( กลอย )ขนมพื้นบ้านโบราณ สร้างรายได้ชาวบ้านช่วงปลายฝนต้นหนาว
”กลอยหรือก๋อย” เป็นของกิน-ขนมซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ปัจจุบันหลายคนอาจจะไม่รู้จัก แต่ปัจจุบันชาวบ้านแม่ตั๋ง ต.พระบาทวังตวง อ.แม่พริก จ.ลำปาง ยังคงทำขนม”กลอยหรือก๋อย” สร้างรายได้ ในช่วงปลายฝนต้นหนาวกว่าจะได้กินไม่ใช่เรื่องง่าย นางสม (ขอไม่เปิดเผยนามสกุล) อายุ 60 ปี ชาวบ้านแม่ตั๋ง ต.พระบาทวังตวง อ.แม่พริก จ.ลำปาง หนึ่งในผู้สืบทอดทำขนมก๋อยในหมู่บ้าน เปิดเผยว่าลักษณะของต้นกลอยหรือก๋อย ไม่ต่างจากใบไม้ใบหญ้าชนิดอื่น แต่หากสังเกตจะมีใบย่อยสามใบเรียงสลับกัน เป็นไม้เถาล้มลุก มีหนามรอบเถา เลื้อยพันขึ้นตามต้นไม้ใหญ่ในป่า การขุดหัวกลอยต้องสังเกตที่ใบหากใบกลอยร่วงลงแสดงว่าหัวกลอยต้นนี้จะมีความเหนียวเนื้อกลอยจะไม่อร่อย เถากลอย 1 ต้นมักมีหัวกลอย 3 – 4 หัว หัวกลอยมีลักษณะคล้ายหัวมันเทศ
หัวกลอยต้องใช้จอบหรือเสียมขุดขึ้นมา กลอยที่ขุดขึ้นมาจะต้องใช้ความระมัดระวังเพราะว่าเป็นพืชที่มีพิษ การหยิบจับด้วยมือเปล่าอาจทำให้เป็นผื่นคันได้ กลอยที่ได้จะนำมาปลอกและหันสไลด์บางๆ แช่น้ำสะอาดหมักทิ้งไว้ 3 วัน 3 คืน จากนั้นรีดเอาน้ำออกด้วยการใช้เขียงหรือวัตถุที่มีน้ำหนักกดทับ ต่อมานำมาล้างด้วยน้ำไหลผ่านเช่นลำห้วย ลำธาร เนื่องจาdต้องใช้น้ำจำนวนมากในการล้าง ซึ่งชาวบ้านที่นี่จึงนำไปล้างที่บริเวณน้ำตกธรรมชาติใกล้บ้านทำการชะล้างประมาณ 8 ชั่วโมง เพื่อคั้นเอายางกลอยออกให้หมด ขั้นตอนสุดท้ายนำมาผึ่งให้แห้ง เมื่อกลอยแห้งแล้วก็นำมานึ่งพร้อมกับกล้วยน้ำว้า ฟักทองหรือข้าวโพดให้สุกพร้อมกันใช้ประมาณ 20 นาที ผสมกับเนื้อมะพร้าวปรุงด้วยเกลือและน้ำตาลรับประทานตอนอุ่นๆ หากต้องการเก็บกลอยไว้กินนานๆต้องตากกลอยให้แห้งสนิท บรรจุหีบห่อที่มิดชิดก็สามารถเก็บรักษาไว้ได้นานถึง 1 – 3 ปี เลยทีเดียว
นอกจากชาวบ้านที่นี้จะเข้าป่าหากลอยมาไว้รับประทานแล้ว ยังสามารถสร้างรายได้ให้กับในชุมชนอีกด้วย การจำหน่ายขายกลอยเปียกหรือเรียกว่ากลอยขายกิโลกรัมละ 50 บาท ส่วนกลอยแห้งกิโลกรัมละ 80 บาท อย่างไรก็ตาม กลอยในสมัยอดีตถูกนำมารับประทานแทนข้าว กลอยมี 2 ชนิด กลอยข้าวเหนียว ลักษณะเนื้อกลอยสีเหลือง กลอยข้าวจ้าว ลักษณะเนื้อกลอยสีขาว นอกจากกินเล่นเป็นขนมแล้ว หัวกลอยหากนำไปต้มสามารถดื่มแก้น้ำเหลือเสีย ขับปัดสวะ แก้ปวดตามข้อได้ด้วย ส่วนรากหากนำไปบดให้ละเอียดผสมกับน้ำมันมะพร้าว ใบยาสูบ ใบลำพง สามารถนำมาทาที่แผลน้ำหนองของสัตว์ได้ดีเลยทีเดียว
