กลุ่มผู้สูงอายุบ้านแม่ใส ทำแซะ (ชนาง) เครื่องมือหาปลาชาวบ้านล้านนา อนุรักษ์หวั่นสูญหาย
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นางฮอม อยู่ดี อายุ 68 ปี ผู้สูงอายุบ้านแม่ใส ชาวบ้านในพื้นที่ตำบลแม่ใส อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา รวมตัวกันอนุรักษ์ทำเครื่องมือแซะ (ชนาง) หาปลาแบบชาวเหนือล้านนา โดยใช้ไม้ไผ่รวก นำมาแปรรูปจักสานขึ้นรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ในการหาปลาตามแหล่งน้ำลำคลอง ที่มีการใช้กันมาตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบันนับวันจะหาดูได้ยากยิ่ง เพราะไม่มีคนรุ่นใหม่สืบสานอนุรักษ์ไว้ ซึ่งปัจจุบันได้มีกลุ่มชาวบ้านผู้สูงอายุบ้านแม่ใส อ.เมืองพะเยา ได้ทำการอนุรักษ์ไว้ทั้งทำใช้และทำขาย ราคาพิเศษเพียงชิ้นละ 50 บาท และมีผู้สั่งทำแซะ ตลอดทั้งปี ทำให้กลุ่มผู้สูงอายุบ้านแม่ใสมีรายได้เสริมอีกทางหนึ่งด้วย
สำหรับแซะ หรือชนาง แบบโบราณ เป็นเครื่องมือที่ทำมาจากไม้ไผ่ รวก นำมาสานให้เป็นรูปสี่เหลียมผืนผ้าก้นลึก มีขนาดเล็ก-ใหญ่ แล้วแต่ความต้องการทำขึ้นรูป มีความยาวตั้งแต่ 80 เซนติเมตร กว้าง 60 เซนติเมตร นำมาขึ้นรูปประกอบกับโครงไม้ไผ่ ที่ทำเป็นด้ามจับและขอบเพื่อความแข็งแรง พอประกอบเสร็จจะมีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมมุมฉาก ลักษณะคล้ายพลั่วตักดินสานเป็นลายตะแกรงถี่ ปากแบนกว้างมีด้ามสำหรับถือ ใช้จับปลาตามริมฝั่ง หรือตามดงหญ้า ในลำห้วย คลองหนองบึง ทุ่งนา การใช้แซะต้องถือด้ามด้วยมือข้างที่ถนัด อีกมือหนึ่งจับเชือกช่วยรั้งและดึงแซะ ขึ้นเพื่อหาปลาสามารถหาจับปลา กุ้ง ได้ทุกชนิด
นางฮอม อยู่ดี อายุ 68 ปี ผู้สูงอายุบ้านแม่ใส เล่าว่า สมัยก่อนจะนำชนางหรือ (แซะ)ไปช้อนหาปลากันตามทุ่งนาแต่เดียวนี้ไม่มีใครทำแล้วและตนเองได้สืบทอดการจักรสานแซะหรือชนางมาจากปู่ย่าตายาย จนถึงปัจจุบัน ไม่คอยมีใครทำแซะ เครื่องมือหาปลา แล้ว แต่ทางกลุ่มผู้สูงอายุบ้านแม่ใสก็ได้รวมตัวกันจักรสาน ทำ แซะ ชนาง ข้อง ไซ ตะกร้า และอื่น ๆ ที่ทำด้วยไม้ไผ่ เพื่อเป็นการอนุรักษ์และทำขายที่ตลาดและได้มีคนสนใจชื้อและมียอดสั่งชื้อแทบทำไม่ทันชึ่งแต่ละวันจะทำแซะได้วันละ 1-2 ชิ้น ขายราคา อันละ 50 บาท สามารถสร้างรายได้ในช่วงนี้เป็นอย่างดี เพราะเป็นช่วงฤดูฝน จะมีปลาเยอะ อีกทั้งเป็นการอนุรักษ์เครื่องมือหาปลา ของชาวเหนือล้านนา ที่นับวันหาดูได้ยาก
