พระนครศรีอยุธยา-ททท.เปิดตำนานมะม่วงหนองแซง อร่อยมันสุดๆในภาคกลาง เทศบาลตำบลหนองแซง ร่วมกับอำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี เปิดสวนชวนเที่ยวงานสืบสานตำนานมะม่วงมันหนองแซง ประจำปี 2566 ขึ้นระหว่างวันที่ 30 มีนาคม 2566 – 3 เมษายน 2566 หน้าเทศบาลหนองแซง จังหวัดสระบุรี
นายณัฐปคัลภ์ อัครวิชญ์ ผ.อ.ททท.พระนครศรีอยุธยา รับผิดชอบพื้นที่สระบุรี เปิดเผยว่า งานสืบสานตำนานมะม่วงมันหนองแซง ได้รับความร่วมมือจากจังหวัดสระบุรี นายผล ดำธรรม ผวจ.พระนครศรีอยุธยา นายมนัสพันธ์ ดอนก้อนไพร นายอำเภอหนองแซง นายนภดล ตุรงค์เรือง นายกเทศมนตรีตำบลหนองแซง เกษตรอำเภอหนองแซง และเกษตรจังหวัดสระบุรี รวมทั้งผู้ประกอบการต่างๆ ร่วมกันจัดขึ้นเพื่อนำเสนอสินค้าทางการเกษตร ผลผลิตซึ่งเป็นสินค้า GI อันเป็นอัตลักษณ์ของตำบลหนองแซงให้กลับมาเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น และได้รับความนิยมปลูกในพื้นที่อีกครั้งเพื่อช่วยเกษตรกรในพื้นที่ให้มีรายได้เพิ่มมากขึ้น โดยการจัดงานจะมีกิจกรรมการประกวดกิ่งพันธุ์มะม่วงมันหนองแซง การประกวดผลมะม่วงมันหนองแซง การจำหน่ายมะม่วงพันธุ์พื้นถิ่น ได้แก่ มะม่วงมันหนองแซง มะม่วงหัวช้าง มะม่วงพันธุ์ตลับนาค รวมถึงการจำหน่ายผลผลิตแปรรูปจากมะม่วง และผลิตภัณฑ์อื่นๆ เพื่อให้เกษตรกรได้มีโอกาสแสดงความสามารถและศักยภาพในการประกอบอาชีพ
การจัดงานในปีนี้ยังส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างมีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยการลดการใช้ถุงพลาสติกภายในงาน อาทิ การใช้แก้วน้ำกระบอกไม้ไผ่ การใช้ใบตองแทนถุงพลาสติก และพิเศษสำหรับผู้เข้าร่วมงานที่นำภาชนะหรือถุงผ้ามาซื้อสินค้าในงานจะมีสิทธิ์ซื้อมะม่วงหนองแซงพร้อมรับชะลอม Think Green จาก ททท. สำนักงานพระนครศรีอยุธยา (จำนวนจำกัด) 
นอกจากนี้ ภายในงานมีกิจกรรม “นั่งรถรางชมสวนมะม่วงมันหนองแซงและของดีอำเภอหนองแซง” ให้บริการฟรี เพื่อประชาสัมพันธ์เสน่ห์ของการท่องเที่ยวอำเภอหนองแซง อาทิ นั่งรถรางชมสวนมะม่วงในพื้นที่ เช่น สวนมะม่วงลุงน้อย สวนมะม่วงคุณภัทร์ภัสสร และมีการจำหน่ายมะม่วงพันธ์ท้องถิ่นที่หาทานได้ยาก และพาชมวัดหนองสีดา ซึ่งมีค้างคาวแม่ไก่จำนวนมากในบริเวณนั้นให้นักท่องเที่ยวได้ถ่ายรูป ชมสวนและเรียนรู้การทำสารสกัดจากสะเดาที่วสันต์ โปรดักส์ แวะชมและเลือกซื้อผักปลอดสารพิษที่คลีนฟาร์ม และพักดื่มกาแฟที่บ้านไร่กาแฟ เป็นต้น อีกทั้งยังมีจัดกิจกรรมประกวดธิดามะม่วงมันหนองแซง ประกวดธิดามะม่วงตลับนาค (มะม่วงหัวช้าง) และการแสดงต่างๆ และดนตรีตลอดการจัดงาน
มะม่วงมันหนองแซงสระบุรี มีประวัติเล่าสืบต่อมาตั้งแต่สมัยโบราณคือเมื่อเกือบร้อยปีที่ผ่านมาแล้วพ่อเฒ่าทิมคนบ้านหนองน้ำสร้างได้ไปเยี่ยมญาติซึ่งบวชเป็นพระอยู่ในกรุงเทพฯและพักอยู่กับพระหลายวันได้รับประทานมะม่วงอร่อยจึงเก็บเมล็ดไว้ เมื่อกลับบ้านได้เอาเมล็ดมะม่วง 3 เมล็ด มาให้ แม่เฒ่าคำปลูกไว้ข้างยุ้งข้าวที่บ้านหนองน้ำสร้างโดยไม่รู้ว่าเป็นเมล็ดมะม่วงอะไรพอมะม่วงโตมีลูกออกมาในระยะใกล้เคียงกันทั้ง 3 ต้น ก็ปรากฏว่าต้นหนึ่งผลโตมาก คือ “มะม่วงหัวช้าง” อีกต้นหนึ่งผลใหญ่เวลาสุกผิวส่วนหัวสีแดงจัดเรียก “ตลับนาค” สำหรับต้นที่เหลือเวลารับประทานเข้า ไปแล้ว รสชาติผิดแปลกไปจากมะม่วงต้นอื่นๆ ไม่ว่าจะรับประทานตอนไหนก็จะไม่มีรสเปรี้ยว เจ้าของเลยตั้งชื่อว่า “มะม่วงมัน” จากนั้นเพื่อนบ้านก็ขอพันธุ์ไปปลูกแพร่หลายขึ้นเรื่อยๆ ตามลำดับ แต่เดิมชาวบ้านอำเภอหนองแซงปลูกมะม่วงกันทุกครัวเรือน บ้างก็ปลูกเป็นอาชีพ บ้างปลูกตามหัวไร่ปลายนา เมื่อถึงฤดูกาลมะม่วง จะนำมะม่วงไปวาง จำหน่ายบริเวณสถานีรถไฟอำเภอหนองแซง ผู้คนที่รู้จักในชื่อเสียงของมะม่วงมันนี้จะไปรอซื้อและนำไปจำหน่ายต่อ จึงเป็นจุดกำเนิดของมะม่วงพันธุ์มันหนองแซงและนำมาตั้งเป็นคำขวัญของอำเภอว่า “มะม่วงต้นตำรับ เครื่องประดับโบราณ ชลประทานหลากหลาย ทางรถไฟสู่อีสาน ศูนย์ตำนานวัฒนธรรม” ด้วยความโดดเด่นและรสชาติที่แตกต่าง เพราะเป็นมะม่วงที่มีความมันจัด หวาน กรอบ เมื่อผลโตขนาดเท่าหัวนิ้วโป้งจะเริ่มมีรสชาติมัน แต่มะม่วงมันอื่นๆส่วนมากจะรสชาติมันเฉพาะตอนแก่จัด ความมีชื่อเสียงของ “มะม่วงมันหนองแซงสระบุรี” โด่งดังเป็นที่รู้จักไปทั่วประเทศมายาวนาน จังหวัดสระบุรี จึงมีการจัดงานเทศกาลประจำปี “งานเทศกาลมะม่วงมันหนองแซง”เพื่อเป็นการส่งเสริมและอนุรักษ์การปลูกมะม่วงพันธุ์มันหนองแซง มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2555 และยังคงมีการจัดมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งยังมีการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความมีชื่อเสียงผ่านสื่อต่างๆ เพื่อให้ “มะม่วงมันหนองแซงสระบุรี” ยังคงความมีคุณภาพและชื่อเสียงต่อไป
