เพชรบูรณ์-“วิศัลย์”ชี้เมืองราดเมืองพ่อขุนผาเมือง อยู่หล่มสักฯเพชรบูรณ์
วันที่ 10 ธันวาคม 2565 ดร.วิศัลย์ โฆษิตานนท์ ประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบูรณ์ กล่าวถึงข้อสันนิษฐานถึงสถานที่ตั้งเมืองราดเมืองของพ่อขุนผาเมืองอยู่ที่ไหน ขณะร่วมแถลงข่าวการจัดงาน “เส็งกลอง ล่องโคมไฟ ไหว้พ่อขุนผาเมือง” ที่บริเวณอนุสาวรีย์พ่อขุนผาเมือง อ.หล่มสัก โดยจะมีขึ้นในวันที่ 29 ธันวาคมถึงวันที่ 2 มกราคมที่จะถึงนี้ว่า เกี่ยวกับเมืองราดของพ่อขุนผาเมือง ที่ผ่านมามีนักวิชาการและนักประวัติศาสตร์หลายคนได้สันนิษฐานถกเถียงโต้แย้งว่าตั้งอยู่ที่ไหน อย่างไรก็ตามจากการศึกษาประวัติศาสตร์ของตนนั้น ชื่อพ่อขุนผาเมืองปรากฎอยู่ในหลักศิลาจารึกหลักที่ 2 วัดศรีชุม ซึ่งเป็นการกล่าวถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนเหตุการณ์ในจารึกหลักที่ 1 ของพ่อขุนรามคำแหงเสียอีก
ดร.วิศัลย์ กล่าวว่า ในศิลาจารึกหลักที่ 2 เขียนไว้ว่า ลูกพ่อขุนศรีนาวนำถมผู้หนึ่งชื่อ พญาผาเมือง เป็นขุนในเมืองราดเมืองลุม ตรงนี้มีนัยสำคัญมากที่ปรากฏชื่อเมืองราดกับเมืองลุมอยู่คู่กัน และยังมีข้อความที่สำคัญที่ไม่ค่อยมีการพูดถึงกัน นั่นคือการกล่าวถึงเมืองราดเมืองลุมว่า “คุมแสนช้าง หมากรอบบ้าน เมืองออกหลายแก่กม” ซึ่ง “แก่กม”แปลว่าทั้งหมด แสดงว่ามีเมืองขึ้นมากมาย หมากรอบบ้านหมานถึงมีความอุดมสมบูรณ์ ส่วนคุมแสนช้างหมายถึงมีสัตว์โดยเฉพาะช้างแสนเชือก ซึ่งเป็นคำเปรียบเทียบ เพราะฉะนั้น เมืองราดเมืองลุมของพ่อขุนผาเมือง ไม่ใช่เมืองเล็กๆ หรือไม่มีความสำคัญอะไรใด ๆ เลย
“นอกจากนี้ในสมัยพ่อขุนผาเมืองมีการปกครองแบบนครรัฐ (City State) ใครที่เป็นเจ้าเมืองก็เปรียบเสมือนกษัตริย์ เพราะฉะนั้น ที่มีหลายคนมาโต้แย้งว่าพ่อขุนผาเมืองไม่ใช่กษัตริย์ แต่ในสมัยนั้นไม่มีประเทศ ไม่มีอาณาจักร ฉะนั้นใครที่เป็นเจ้าเมืองก็คือว่าเป็นกษัตริย์ จึงขอให้ภูมิใจและมั่นใจว่า พ่อขุนผาเมืองเป็นกษัตริย์อย่างแน่นอน”ดร.วิศัลย์กล่าว
ประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบูรณ์ กล่าวอีกว่า จากประวัติพ่อขุนผาเมืองเชื่อว่าทุกคนต่างทราบกันดีว่า ด้วยความปรีชาสามารถจนกระทั่งพระเจ้าชัยวรทันที่ 7 กษัตริย์แห่งนครธม พระราชทานนามให้ “กมรเต็งศรีอินทรบดินทราทิตย์ “ และมอบ “พระขรรค์ชัยศรี” พร้อมยกพระราชธิดา“พระนางสิรขรมหาเทวี”ให้พ่อขุนผาเมืองอีกด้วย
ดร.วิศัลย์ กล่าวว่า ในศิลาจารึกหลักที่ 2 ยังพูดถึงด้วยว่าพ่อขุนผาเมืองเจ้าเมืองราดได้ร่วมกับพ่อขุนบางกลางหาว เจ้าเมืองบางยาง สู้กับขอมสบาดโขลญลำพง โดยสู้กับกัน 2 ครั้ง ครั้งแรกยึดศรีสัชนาลัยได้แล้วยกทัพกลับเมืองราดเมืองลุม จากนั้นพ่อขุนบางกลางหาวได้ขอให้ยกทัพไปช่วยสู้รบอีกครั้งหนึ่ง เป็น 2 ครั้ง 2 คราว จนพ่อขุนผาเมืองเอาชนะ สามารถตีเข้าสุโขทัยได้ก่อน
“นอกจากนี้ที่ผ่านมามีนักวิชาการและนักประวัติศาสตร์หลายท่านชี้ว่า เมืองราดอยู่ที่สุโขทัย อยู่ที่ทุ่งยั้ง หรือแม้กระทั้งตั้งอยู่ที่โคราชหรือราชบุรี ไม่ใช่อยู่ที่หล่มสักอยู่เพชรบูรณ์ แต่เนื่องจากด้วยระยะทางการเดินทัพที่ไกลมากข้อสันนิษฐานจึงไม่น่าจะฟังขึ้น นักวิชาการแต่ละท่านต่างก็ให้ความเห็นซึ่งเป็นเพียงข้อสันนิษฐานที่โต้แย้งไม่เหมือนกันเลย แต่เนื่องจากไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด จึงยังตั้งเป็นคำถามหรือข้อสงสัยที่ค้างคาใจและถกเถียงกันมานานว่า เมืองราดเมืองของพ่อขุนผาเมืองจริงๆตั้งอยู่ที่ไหน”
“แต่สำหรับผมมั่นใจว่า เมืองราดอยู่ที่หล่มสักอยู่ที่เพชรบูรณ์นี่แหละ เพราะนอกจากข้อสันนิษฐานจากการยกทัพมาช่วยพ่อขุนบางกลาวหาวถึง 2 ครั้ง ซึ่งหมายความว่า เมืองราดต้องอยู่ไม่ไกลจากสุโขทัยมากแล้ว ยังมีข้อสันนิษฐานสนับสนุนอีกอย่างหนึ่ง คือ ในหลักศิลาจารึกปรากฏชื่อเมืองราดเมืองลุมคู่กันตลอด หากศึกษาประวัติศาสตร์ จะเห็นว่ามีการเรียกชื่อเมืองเป้นคู่กันตลอด อาทิ สุโขทัยศรีสัชนาลัย , สระหลวงสองแควพิษณุโลก ฯลฯ และในเมื่อมีหลักฐานก็บ่งชี้ได้ชัดเจนแล้วว่า เมืองลุมก็คือหล่มเก่า เพราะยังปรากฎซากเมืองเก่า”ดร.วิศัลย์กล่าวย้ำ
ประธานสภาวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบูรณ์ กล่าวว่า ฉะนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญที่บ่งชี้ว่า เมืองราดจะตัองอยู่ใกล้หล่มเก่า ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ที่จะอยู่ห่างหล่มเก่า ในศิลาจารึกสุโขทัยได้กล่าวถึงกลุ่มเมืองที่อยู่ใกล้กันอันได้แก่ เมืองราด เมืองลุม เมืองสะคา ถึง 4 หลักด้วยกัน เพราะฉะนั้นจึงเป็นหลักฐานข้อสันนิษฐานอย่างหนึ่งที่พวกเราต้องศึกษาและสร้างความเข้าใจไปด้วยกัน
ดร.วิศัลย์ยังกล่าวทิ้งท้ายด้วยว่า “อีกประเด็นสำหรับพระนาม “พระนางสิขรมหาเทวี” ปรากฎอยู่ในหลักศิลาจารึกหลักที่ 2 เช่นกัน จึงอยากขอความเข้าใจกับทุกคนโดยเฉพาะสื่อถึงการเขียนหรืออ่านถึงพระนามให้ถูกต้อง โดยคำที่ถูกต้อง “พระนางสิขรมหาเทวี” (สิ-ขะ-ระ-มะ-หา-เท-วี) ไม่ใช่ “สิงขร” ต้องตัด ง ออก ทั้งนี้พระนางสิขรมหาเทวี แปลว่า “พระนางผู้ที่มีเล็บสวยงาม” นั่นเอง ที่ผ่านมาเราอ่านหรือเอ่ยถึงพระนามของพระนางฯผิดกันมานาน”
ข่าวเกี่ยวข้อง
- เพชรบูรณ์-อ.หล่มสักเตรียมจัดงาน “เส็งกลอง ล่องโคมไฟ ไหว้พ่อขุนผาเมือง” 29ธ.ค.65-2ม.ค.66นี้ https://www.77kaoded.com/news/soontorn/2377773
- พิกัดอนุสาวรีย์พ่อขุนผาเมือง …
https://maps.app.goo.gl/rLZAxjcg6hwreduY6
