นครพนม – ในช่วงนี้หลายๆ พื้นที่เกษตรกรได้ทำการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวไปแล้วเป็นจำนวนมาก และหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวเกษตรกรส่วนหนึ่งที่อยู่ในพื้นที่เขตชลประทานและพื้นที่ที่มีแหล่งน้ำเพียงพอที่จะทำการเกษตรหรืออยู่ในช่วงตัดสินใจว่าจะปลูกพืชชนิดไหนที่จะสามารถสร้างรายได้เสริมหลังฤดูการทำนา โดยจะต้องเป็นพืชที่ต้องการของตลาดสามารถจำหน่ายผลผลิตได้ในราคาที่ดีและที่สำคัญต้องใช้น้ำน้อยในการเพาะปลูกไปจนถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ ซึ่งก็มีพืชหลังนาหลายชนิดเป็นที่เกษตรกรให้ความสนใจที่จะปลูกเช่น ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ แตงโม ถั่วเขียว ถั่วลิสง ดาวเรือง พริก มะเขือ เป็นต้น ทางสำนักงานเกษตรจังหวัดนครพนมจึงขอเชิญชวนเกษตรกรที่เก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวแล้วและเกษตรกรที่กำลังมองหาพืชใช้น้ำน้อยที่น่าปลูก ซึ่งเป็นพืชระยะสั้นที่ใช้น้ำน้อย ได้ผลผลิตเร็วและยังเป็นที่ต้องการของตลาด เพื่อให้เกษตรกรมีรายได้เสริมและสามารถสร้างในอาหารในครัวเรือนได้
นางสาวกัญณฐา อภินนท์ธนา เกษตรจังหวัดนครพนม เปิดเผยว่า ในทุกๆ ปีหลังจากที่เกษตรกรเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว เกษตรกรรายหลายตัดสินใจที่จะทำการปลูกข้าวเป็นครั้งที่ 2 ในพื้นที่เดิม ซึ่งส่งผลให้ดินเกิดความเสื่อมโทรมเพราะไม่มีการพักดินและปรับปรุงบำรุงดิน อีกทั้งยังมีความเสี่ยงต่อโรคและแมลงในดิน ทำให้วงจรโรคและแมลงในดินสามารถก่อให้เกิดโรคกับพืชได้เช่นเดิม อีกทั้งยังมีความเสี่ยงด้านปริมาณน้ำที่อาจจะไม่เพียงพอต่อการเพาะปลูกส่งผลให้ผลผลิตได้รับความเสียหาย จึงขอเชิญชวนเกษตรหันมาปลูกพืชอายุสั้นและใช้น้ำน้อย สร้างรายได้เสริม ทดแทนการทำนาปรังในช่วงฤดูแล้ง สำหรับพืชที่เหมาะสมต่อการปลูกในหน้าแล้งควรเป็นพืชที่มีอายุสั้น การปลูกพืชผักอายุสั้นใช้เงินลงทุนต่อรุ่นต่ำ แต่สามารถสร้างรายได้ให้เกษตรกรได้ 2-3 รอบต่อรุ่น ทั้งนี้ การปลูกพืชระยะสั้นไม่ใช่เรื่องยาก เริ่มจากเตรียมเมล็ดพันธุ์ และปรับดินเตรียมแปลงปลูก และเพื่อประหยัดน้ำควรลงทุนทำระบบน้ำหยดเพื่อให้น้ำถูกส่งผ่านทางท่อ และปล่อยน้ำออกทางหัวหยดน้ำ ซึ่งติดตั้งไว้บริเวณโคนต้นพืช น้ำจะหยดซึมลงมาที่บริเวณรากของต้นพืชอย่างช้าๆ และสม่ำเสมอ ช่วยให้ดินมีความชื้นคงที่ พืชได้รับน้ำในปริมาณที่เหมาะสมและสม่ำเสมอทั้งแปลง ช่วยประหยัดเวลาและแรงงาน บำรุงรักษาระบบง่าย แถมควบคุมวัชพืชได้ง่าย ส่วนข้อควรระวังในการปลูกพืชหน้าแล้ง นอกจากเรื่องน้ำแล้ว ต้องดูความต้องการของตลาด และดูความเหมาะสมว่าสภาพแวดล้อมที่ปลูกเหมาะต่อพืชที่ต้องการจะปลูกหรือไม่ ถ้านำพืชชอบอากาศหนาวมาปลูกในพื้นที่ร้อนก็จะไม่ได้ผลผลิต สำหรับลักษณะพันธุ์พืชที่เหมาะสมสำหรับปลูกหลังนา หรือในช่วงฤดูแล้ง
1. อายุสั้น ในช่วงหลังการทำนามีช่วงเวลาที่จำกัด การปลูกพืชหลังนาโดยอาศัยความชื้นที่อาศัยอยู่ในดินที่เหลืออยู่ พืชที่มีอายุสั้นจะมีความได้เปรียบพืชที่มาอายุเก็บเกี่ยวยาว เนื่องจากช่วงอายุสั้นกว่า สามารถที่จะหลีกเลี่ยงผลกระทบที่จะเกิดในหน้าแล้งในช่วงที่ติดดอกและฝัก 2. ทนแล้ง เนื่องจากความชื้นในดินที่เหลืออยู่หลังการเก็บเกี่ยวข้าว ก็จะมีความชื้นเพียงพอสำหรับการปลูกพืชในระยะแรกประมาณ 1 เดือน 3. ความแข็งแรงของต้นกล้า ในช่วงแรกของการเติบโต พืชควรมีความสามารถในการแข่งขันกับวัชพืช ที่มีความชื้นในสภาพที่จำกัด ตลอดจนผลกระทบอื่นๆในสภาพแวดล้อมนั้นๆ เช่น โรคและแมลง เป็นต้น 4. ไม่ไวแสง ช่วงหลังการทำนาในฤดูแล้ง ซึ่งเป็นช่วงวันสั้น หากปลูกพืชที่ตอบสนองต่อช่วงแสง เช่น ถั่วเหลืองพันธุ์เบา และงา ทำให้ออกดอกเร็วเกินไป ดังนั้น พันธุ์พืชที่เหมาะสมต้องตอบสนองต่อช่วงแสง 5. ทนทานต่อน้ำขัง ในช่วงหลังการเก็บเก็บเกี่ยวข้าว มักประสบปัญหาน้ำท่วมขังในระยะแรกเนื่องจากการจัดการน้ำที่ไม่เหมาะสม นอกจากนี้ระยะออกดอกถึงเก็บเกี่ยวมักประสบปัญหาฝนตก ดังนั้น พันธุ์พืชที่เหมาะสมจึงควรทนทานต่อการทำลายของน้ำฝน 6. ลักษณะ อื่นๆ คือ ต้านทานโรคและแมลง ฝักไม่แตก มีการพักตัวของเมล็ด ลำต้นไม่หักล้ม
สำหรับประโยชน์ของการปลูกพืชใช้น้ำน้อย หรือพืชหลังนา ได้แก่
การปลูกพืชที่ใช้น้ำน้อย ลดการระบาดของแมลง เพิ่มปริมาณการผลิต คุณภาพดีและราคาดี มีผลผลิตสูง ผลตอบแทนสูงและคุ้มค่า และช่วยเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน กลุ่มพืชและชนิดพืชที่แนะนำ ที่สามารถปลูกได้ในช่วงฤดูแล้ง คือ กลุ่มพืชไร่ ได้แก่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ถั่วเขียว ถั่วเหลือง และถั่วลิสง กลุ่มพืชสมุนไพร ได้แก่ อัญชัน ขิง ข่า และตะไคร้หอม กลุ่มไม้ดอกไม้ประดับ ได้แก่ ดาวเรือง ทานตะวันตัดดอก แอสเตอร์ บานไม่รู้โรย กลุ่มพืชผัก ได้แก่ พริกขี้หนู ผักบุ้งจีน คะน้า กะหล่ำปลี ผักกาดหัว กวางตุ้ง หอมแบ่ง คะน้า มะระจีน แตงโม แคนตาลูป ถั่วฝักยาว มันเทศ พริก มะเขือเทศ กะเพรา ตะไคร้ ต้นอ่อนทานตะวัน ข้าวโพดฝักสด แตงไทย และฟักทอง เป็นต้น
ทางเกษตรจังหวัดนครพนมจึงขอเชิญชวนพี่น้องเกษตรกรที่เก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวแล้ว ได้หันมาปลูกพืชใช้น้ำน้อยทดแทนการทำนาปรังในพื้นที่เดิม เพื่อช่วยสร้างรายได้และอาชีพในช่วงฤดูแล้ง โดยเกษตรกรที่สนใจการปลูกพืชใช้น้ำน้อยสามารถสอบถามข้อมูลและขอคำแนะนำเพิ่มเติม ได้ที่สำนักงานเกษตรจังหวัดนครพนม สำนักงานเกษตรอำเภอใกล้บ้านตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป
