วันที่ 12 ก.ย.65 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ประเพณีไหลเรือไฟเป็นประเพณีที่ชาวนครพนม ภาคภูมิใจ เพราะบรรพบุรุษ ได้ยึดถือปฏิบัติกันมานานตั้งแต่โบราณ โดยมีความเชื่อในประเพณีว่าเนื่องมาจากการบูชารอย พระพุทธบาทการสักการะท้าวพกาพรหม การบวงสรวงพระธาตุจุฬามณี และการระลึกถึงพระคุณของพระแม่คงคาการขอฝน การเอาไฟเผาความทุกข์ และการบูชาพระพุทธเจ้า
ประเพณีการไหลเรือไฟบางที่เรียกว่า ” ล่องเรือไฟ ” ” ลอยเรือไฟ ” หรือ”ปล่อย เรือไฟ” ซึ่งเป็นลักษณะที่เรือไฟเคลื่อนที่ไปเรื่อยๆ เรือไฟหรือเฮือไฟ หมายถึง เรือที่ทำด้วยท่อนกล้วย ไม้ไผ่หรือวัสดุที่ลอยน้ำ มีโครงสร้างเป็นรูปต่างๆ ตามต้องการ เมื่อจุดไฟใส่โครงสร้าง เปลวไฟจะลุกเป็นรูปร่างตามโครงสร้างนั้น งานประเพณีไหลเรือไฟ นิยมปฏิบัติกันในเทศกาล ออกพรรษาในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 หรือวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11
ในด้านความเชื่อเกี่ยวกับการบูชารอย พระพุทธบาท ที่ประทับไว้ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที ในแคว้นทักษิณาบท ประเทศอินเดียนั้นเชื่อว่า ในครั้งที่พญานาคได้ทูลอาราธนาพระพุทธเจ้าไปแสดงธรรมในพิภพของนาค เมื่อเสด็จกลับพญานาคได้ทูลขอให้พระองค์ ประทับรอยพระบามไว้ ณ ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที พระองค์จึงได้ประทับรอยพระบาทไว้ตามความประสงค์ของพญานาค รอยพระบาทที่ทรงประทับไว้นี้เป็นที่เคารพ ของเทวดามนุษย์ตลอดจนถึงสัตว์ทั้งหลาย ผู้ซึ่งต้องการบุญกุศล เหตุนี้การไหลเรือไฟ จึงถือว่าเพื่อบูชารอยพระพุทธบาทซึ่งมีคำบูชาว่า ” อะ หัง อินิมา ปะทีเปนะ นัมมากายะ นะทิยา ปุเลนิ ปาทะวะอัญชัง อภิปูเชมิ อะยัง ปะทีเปนะ มุนิโน ปาทะวะอัญชัง ปูชา มัยหัง ทีฆรัตตัง หิ ตายะ สุขายะ สังวัตคุะตุ ” แปลว่า ข้าพเจ้าขอน้อมบูชารอยพระบาทของพระมุนีเจ้า อันประดิษฐานอยู่ ณ หาดทรายแห่ง แม่น้ำนัมมทานทีโพ้นด้วยประทีปนี้ ขอให้การบูชารอยพระบาทสมเด็จพระมุนีเจ้าด้วยประทีป ในครั้งนี้จงเป็นไปเพื่อประโยชน์ เพื่อความสุขแก่ข้าพเจ้า ทั้งหลายตลอดกาลนานเทอญ
จังหวัดนครพนม กำหนดจัดงานประเพณีไหลเรือไฟ ขึ้นระหว่างวันเสาร์ที่ 1 ถึง วันอังคารที่ 11 ตุลาคม 2565 ที่บริเวณศาลากลางจังหวัดนครพนม และบริเวณริมฝั่งแม่น้ำโขง ในเขตเทศบาลเมืองนครพนม โดยจัดให้มีมหกรรมไหลเรือไฟในวันออกพรรษา (วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11) ตรงกับวันจันทร์ที่ 10 ตุลาคม 2565 เพื่อสนับสนุนการท่องเที่ยวของจังหวัดนครพนม และดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศให้มาเที่ยวชมวัฒนธรรม ประเพณี ที่เป็นเอกลักษณ์อันเก่าแก่ล้ำค่าของจังหวัดนครพนม ก่อนเริ่มงาน 30 ก.ย.65 เวลา 07.09 น. พิธีบวงสรวงสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อความเป็นสิริมงคลในงานประเพณีไหลเรือไฟ ณ ศาลหลักเมือง ถนนอภิบาลบัญชา อำเภอเมืองนครพนม
กิจกรรมภายในงาน วันที่ 1 ต.ค.65 เวลา 18.30 น. พิธีเปิดงานประเพณีไหลเรือไฟและงานกาชาดจังหวัดนครพนม ประจำปี 2565 ณ เวทีกลาง บริเวณศาลากลางจังหวัดนครพนม การแสดงศิลปวัฒนธรรม 8 ชนเผ่า / การแสดงศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น / การแสดงฟ้อนรำ / การแสดงฟ้อนภูไท / การประกวดร้องเพลงลูกทุ่ง / การประกวด To be number one ldol / To be number one dancercise / การแสดงเสริมอื่นๆ ณ เวทีกลาง บริเวณศาลากลางจังหวัดนครพนม การแสดง วงโปงลาง / การแสดงศิลปวัฒนธรรม และอื่นๆ ณ เวทีแสดงศิลปวัฒนธรรม ลานพนมนาคา การจัดและประกวดซุ้มวิถีคนทำเรือไฟทั้ง 12 อำเภอ การไหลเรือไฟโชว์และลอยกระทงสาย ตลอด 11 คืน กิจกรรมเรือไฟโบราณ ตบแต่งตามจารีตประเพณี (ความยาวไม่น้อยกว่า 8 เมตร สูงไม่น้อยกว่า 1 เมตร) แสดงโชว์เรือไฟโบราณ ตามปีนักษัตร วันที่ 1-7 , 9 ต.ค.65 จำนวน 13 ลำ ณ ลานพนมนาคา
พิธีไหลเรือไฟโบราณ วันที่ 8 ต.ค.65 จำนวน 12 ลำ (คงไว้ 1 ลำ) และวันที่ 10 ต.ค.65 จำนวน 13 ลำ เริ่มเวลา 18.30 น. ณ ลานพนมนาคา การเดินแบบผ้าไทย การแสดงสินค้าอาหารชุมชน การจำหน่ายสินค้า OTOP สินค้าชุมชนต่างๆ และคาราวานสินค้า การแสดงดนตรี คอนเสิร์ต หมอลำ ศิลปินนักร้อง มหรสพคบงันตามประเพณี
การแข่งขันพายเรือยาว เทศกาลออกพรรษา วันที่ 6-9 ต.ค.65 บริเวณหน้าวัดพระอินทร์แปลง การจัดพาข้าวแลง 250 โต๊ะ วันที่10 ต.ค.65 เวลา 08.09 น. พิธีรำบูชาพระธาตุพนม ณ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม พิธีอัญเชิญไฟพระฤกษ์และขบวนแห่ปราสาทผึ้ง ณ บริเวณแยกวัดอรัญญิกาวาส ถึงบริเวณหน้าศาลหลักเมือง ต่อด้วย พิธีการทางศาสนาก่อนไหลเรือไฟ ณ บริเวณศาลหลักเมือง เวลา 18.00 น. พิธีเปิดงาน “มหกรรมไหลเรือไฟนครพนม” ประจำปี 2565 ณ เวทีแสดงศิลปวัฒนธรรม บริเวณลานพนมนาคา (ข้างลานพญาศรีสัตตนาคราช) เวลา 19.00 น. การประกวดไหลเรือไฟแข่งขัน ทั้ง 12 อำเภอ ประกวดเรือไฟประเภทสวยงามและเรือไฟประเภทความคิดสร้างสรรค์ ระยะทางการไหลเรือไฟในปีนี้ประมาณ 5 กิโลเมตร เริ่มจากบริเวณหน้าโบสถ์นักบุญอันนา หนองแสง ไปสิ้นสุดที่บริเวณหน้าลานหมู่บ้านชนเผ่า ถนนสวรรค์ชายโขง ท้ายเมืองนครพนม วันที่ 11 ต.ค.65 เวลา 06.00 น. พิธีทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะ เนื่องในวันออกพรรษา ณ บริเวณลานสามมิติ (ข้างลานพญาศรีสัตตนาคราช)
ภายใต้มาตรการเฝ้าระวังและป้องกันโรคโควิด 19 มีการแบ่งกำลังเจ้าหน้าที่ประจำ 3 จุดใหญ่ที่มีการจัดกิจกรรมหลัก ๆ และมีเจ้าหน้าที่สนับสนุนกระจายอยู่โดยรอบพื้นที่รอบนอกเพื่อให้สามารถดำเนินการช่วยเหลือผู้เจ็บป่วยได้อย่างทันท่วงทีหากเกิดเหตุ นอกจากนี้ยังมีการไหลเรือไฟโบราณที่แต่ละชุมชนได้ทำมา การหารือเกี่ยวกับแนวทางการประชาสัมพันธ์ ที่จะให้ประชาชนสามารถแสกนคิวอาร์โค๊ดอันเดียวแล้วมีข้อมูลกิจกรรมทั้งหมดของงาน เพื่อที่จะสามารถวางแผนได้อย่างถูกต้องตรงตามความต้องการของตนเอง กรุณาสวมหน้ากากอนามัยตลอดการร่วมงาน
