วันที่ 5 กรกฎาคม 2566 ที่ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าการเกษตร (ศพก.) บ้านโคกยาว หมู่ที่ 10 ต.โพนทอง อ.บ้านแพง จ.นครพนม นายจิรศักดิ์ สีหามาตย์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม เป็นประธานเปิดกิจกรรมลงแขกดำนาปี ปีการผลิต 2566/67 เพื่อเป็นการสืบสานอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมการลงแขกดำนาปีในท้องถิ่น รวมทั้งเป็นขวัญและกำลังใจแก่เกษตรกรผู้ปลูกข้าวพร้อมทั้งสร้างความสามัคคีปรองดองสมานฉันท์ในหมู่เกษตรกร โดยสำนักงานเกษรจังหวัดนครพนม ร่วมกับอำเภอบ้านแพง ร่วมกับหน่วยงานภาคีเครือข่ายระดับอำเภอ และเกษตรกรในพื้นที่ ต.โพนทอง จ.นครพนม ดำเนินการกิจกรรมในครั้งนี้ มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมฯ มากกว่า 50 คน
นายจิรศักดิ์ สีหามาตย์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม กล่าวว่า ประเพณีลงแขกดำนา เป็นประเพณีไทยที่แสดงให้เห็นถึงความมีน้ำใจ หรือการช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน พร้อมทั้งยังเป็นการสร้างความสามัคคีกันภายในหมู่บ้านอีกด้วย ซึ่งประเพณีลงแขกดำนา แต่โบราณนั้น นอกจากจะทำให้เกิดวัฒนธรรมของแต่ละพื้นบ้านแล้ว แต่ละพื้นที่อาจมีการขับร้องเพลงที่เป็นเอกลักษณ์ หรือการจัดเตรียมข้าวปลา-อาหาร และอาหารคาวหวาน เอาไว้เลี้ยงเพื่อนบ้าน ที่เข้ามาช่วยลงแขกดำนา โดยก่อนที่จะมีการลงแขกดำนา เจ้าของที่นา จะมีการจัดเตรียมอาหาร น้ำดื่ม และสุราเอาไว้เลี้ยงทั้งในช่วงเช้า กลางวัน โดยในช่วงเย็น ก็มักจะมีการสังสรรค์กันหลังเลิกงาน และงานที่มักลงแขก เช่น การลงแขกดำนา ลงแขกเกี่ยวข้าว ลงแขกตีข้าว (นวดข้าว) ซึ่งนอกจากจะมีประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าวแล้ว ยังมีประเพณีลงแขกทำนา ด้วยการทำนาเป็นงานหนัก และในรอบปีหนึ่ง ต้องใช้แรงงานมากถึง 4 วาระด้วยกันคือ ช่วงการดำนา การเกี่ยว การตี และเอาข้าวขึ้นเล้า ดังนั้น การทำงาน ทุกๆ ระยะ ชาวนาส่วนมากจะใช้วิธีลงแขก โดยอาศัยแรงจากญาติพี่น้อง เพื่อนบ้าน เข้ามาช่วยกัน เมื่อลงแขกเสร็จ ก็มักจะเวียนกันไปช่วยลงแขกในแปลงนาอื่นของเพื่อนบ้าน จนสิ้นสุดของฤดูการทำนาในช่วงนั้นๆ ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความมีน้ำใจของคนในหมู่บ้าน ที่สืบทอดกันมาเป็นประเพณี ซึ่งในช่วงของการลงแขกดำนานั้น ได้จัดให้มีพิธีขอขมาบอกกล่าวเจ้าที่เจ้าทาง เพื่อให้นาข้าวได้ผลผลิตดี และมากที่สุด ตามแนวทางที่กำหนดคือ การปลูกข้าวอินทรีย์ปลอดสารพิษ เพื่อนำพันธุข้าว ไปขยายพันธุ์ ส่งเสริมการเรียนรู้การ ทำนาแบบวิถีชีวิตดั้งเดิมการลงแขก ทำนาปลูกข้าวให้แก่เยาวชนด้วยการปฏิบัติจริง
