นครพนม – วันที่ 11 กรกฎาคม 2562 เวลา 09.30 น. บริเวณที่ทำการอำเภอศรีสงคราม จ.นครพนม นายพีรพล ลือล่า นายอำเภอฯ ได้ส่งมอบพระพุทธรูปทองคำ จำนวน 1 องค์ คืนแก่ชาวบ้านศรีเวินชัย ต.สามผง อ.ศรีสงคราม เพื่อนำไปประดิษฐาน ณ เจดีย์ศรีบูรพาจารย์ วัดศรีวิชัย หลังถูกนำไปเก็บรักษาไว้ที่อำเภอศรีสงครามนานถึง 94 ปี โดยมีพระครูสังฆรักษ์สามารถ เขมวังโส วัดตรีทศเทพ กรุงเทพฯ พระมหาปฏิพล สกักปุญโญ เจ้าอาวาสวัดศรีวิชัย เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ ขณะที่ฝ่ายฆราวาสมี นายสมบัติ นะคะจัด นายกเทศบาลตำบลสามผง นายประวิทย์ โมธรรม กำนัน ต.สามผง นำชาวบ้านประมาณ 40 คน ร่วมอัญเชิญพระพุทธรูปทองคำกลับมาตุภูมิ โดย พ.ต.อ.สุริยันต์ จินดาวัลย์ ผกก.สภ.ศรีสงคราม จัดชุดรักษาความปลอดภัยตลอดเส้นทาง เป็นระยะทางกว่า 30 กม.
เมื่อขบวนอัญเชิญพระพุทธรูปทองคำมาถึงบ้านศรีเวินชัยหมู่ 6 ได้นำไปยังวัดพระเนาว์ เพื่อทำพิธีขอขมาหลวงพ่อพระเนาว์ พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพสักการะมานานหลายร้อยปี จากนั้นอัญเชิญขึ้นบุษบกแห่ไปยังวัดศรีวิชัย บ้านศรีเวินชัย หมู่ 13 ที่อยู่ใกล้กัน มีชาวบ้านพร้อมนักเรียนจากโรงเรียนสามผงวิทยาคม (มัธยม) และโรงเรียนบ้านศรีเวินชัย (ประถม) คอยต้อนรับด้วยความปลื้มปิติ เมื่อพระพุทธรูปทองคำผ่านซุ้มประตูวัด มีการย่ำระฆัง กลอง ฆ้อง เสมือนแซ่ซ้องการกลับคืนสู่ภูมิลำเนาของพระพุทธรูปทองคำ หลังเวียนประทักษิณรอบเจดีย์ศรีบูรพาจารย์ 3 รอบ ก็อัญเชิญขึ้นบุษบกที่เตรียมไว้ พระมหาปฏิพล สกักปุญโญ เจ้าอาวาสวัดศรีวิชัย กล่าวขอขมาและอ่านประกาศในการอัญเชิญพระพุทธรูปทองคำมาประดิษฐานภายในเจดีย์ศรีบูรพาฯ พระสงฆ์ 9 รูป เจริญชัยมงคลคาถา ขณะประกอบพิธีเมฆบนท้องฟ้ามีลักษณะคล้ายผ้าม่าน แผ่เป็นวงกลมรอบเจดีย์ศรีบูรพาฯอย่างน่าอัศจรรย์
หลังเสร็จพิธีพระสังฆรักษ์สามารถฯ ได้กล่าวว่าวันนี้รู้สึกดีใจที่ได้ร่วมอัญเชิญพระพุทธรูปทองคำกลับมาประดิษฐานวัดศรีวิชัย แต่ก็ขัดใจนิดๆกับคำพูดของบางคน ทั้งที่ความจริงพระพุทธรูปทองคำ จำนวน 3 องค์ มีการขุดค้นพบอยู่ที่วัดแห่งนี้ แต่กลับถูกยึดไปครอบครองอย่างหน้าตาเฉย “เราได้ทวงคืนกลับมาได้แล้ว 2 องค์ ส่วนอีกองค์ ให้นายอำเภอย้ายไปก่อนจะไปทวงคืนอีกครั้ง”พระครูสังฆรักษ์สามารถฯกล่าว
ลำดับเหตุการณ์เรื่องพระพุทธรูปทองคำที่ขุดค้นพบที่บ้านศรีเวินชัย ต.สามผง อ.ศรีสงคราม นายปราโมทย์ ไตรยะขันธ์ ผอ.รร.บ้านคำแม่นาง อ.นาทม จ.นครพนม เปิดเผยว่าจากหนังสือพงศาวดารหัวเมืองมณฑลอีสาน-ไทย โดย มรว.ปฐม คเนจร กล่าวว่า ราวปี 2310-20 กองทัพพระวรปัญญา พระตาของชาวเมืองอพยพจากนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน(จังหวัดหนองบัวลำภูในปัจจุบัน) มาตั้งค่ายพักที่เนินบ้านดงพระเนาว์(บ้านศรีเวินชัย) และรู้ข่าวกองทัพพระเจ้าสิริบุญสาร กำลังยกทัพใหญ่ลงมาโจมตี ท่านจึงเห็นว่ากำลังพลที่มีอยู่คงไม่สามารถสู้รบกับทัพพระเจ้าสิริบุญสารได้ จึงได้ฝังของมีค่าต่างๆและพระพุทธรูปทองคำไว้ที่เนินดิน (ภายหลังชาวบ้านเรียกเนินนั้นว่าเนินศรีวิชัย) เพื่อจะได้เร่งอพยพผู้คนหลบหนีลงตามแม่น้ำสงครามเดินทางล่องใต้ไปยังนครจำปาสัก
ต่อมาปี 2468 นายพราหมณ์ รัตนมาลี ปลัดกิ่งอำเภออากาศอำนวย(ในขณะนั้น) ได้นำคนงานมาปรับดินเพื่อสร้างถนนที่บ้านศรีเวินชัย เริ่มจากวัดพระเนาว์ไปยังส้างถ้ำ(วังพระเนาว์) ระยะทางประมาณ 500 เมตร ก่อนจะถึงส้างถ้ำมีโพน(จอมปลวก) ขวางอยู่ คนงานจึงใช้จอบขุดจอมปลวกดังกล่าว จึงพบพระพุทธรูปทองคำโบราณ และพระพุทธรูปเงินอีกจำนวนมาก นายพราหมณ์จึงปรึกษากับนายทัด นะคะจัด กำนัน(ในขณะนั้น) และชาวบ้าน มีมติเสนอให้นำไปเก็บไว้ที่ที่ว่าการอำเภอท่าอุเทน ก่อนจะย้ายกลับมาอยู่บ้านท่าบ่อสงคราม และภายหลังย้ายไปอยู่ที่บ้านปากอูน หรืออำเภอศรีสงครามในปัจจุบัน ต่อมาทางอำเภอได้นำไปเก็บรักษาไว้ที่ สภ.ศรีสงคราม โดยเก็บไว้ในกำปั่น ชาวบ้านศรีเวินชัยจึงมองว่าเหมือนนำท่านไปขังคุก ซึ่งพระพุทธรูปทองคำที่ขุดพบ และเหมือนถูกจองจำในคุก มี 3 องค์ องค์ที่หนึ่ง (องค์ใหญ่) หน้าตักกว้าง 4.5 นิ้ว สูง 7.5 นิ้ว ส่วนองค์กลางหน้าตักกว้าง 3 นิ้ว สูง 6 นิ้ว และองค์เล็ก หน้าตักกว้าง 2 นิ้ว สูง 4 นิ้ว
ต่อมา พ.ศ.2554 หลวงปู่คำพันธ์ จันทูปโม อดีตเจ้าอาวาสวัดศรีวิชัย ได้จัดสร้างเจดีย์ศรีบูรพาจารย์ เพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ตลอดจนอัฐธาตุพระอาจารย์และพ่อแม่ครูอาจารย์ของหลวงปู่ที่เคารพนับถือ และเป็นที่เก็บสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ค้นพบที่บ้านศรีเวินชัย นอกจากนี้คือเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปทองคำทั้ง 3 องค์ แต่เมื่อสร้างเสร็จได้มีการไปขอคืนพระพุทธรูปทองคำ ปรากฏว่ามีนักการเมืองท้องถิ่นก่อม๊อบชาวบ้าน ไม่ยอมคืนพระพุทธรูปทองคำคืนมาตุภูมิ อ้างสิทธิ์ในการเป็นผู้ครอบครอง จึงเกิดศึกแย่งชิงพระพุทธรูปทองคำ
ยืดเยื้อมาถึงปี 2557 นายวิเชียร ลักคนสุวรรณ์ นายอำเภอศรีสงคราม (ในขณะนั้น) ได้ทำประชาคมชี้แจงและรับฟังความคิดเห็นเรื่องพระพุทธรูปทองคำ โดยมีข้อตกลงเพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้งระหว่างชาวบ้านเขตเทศบาลตำบลศรีสงครามกับชาวบ้านศรีเวินชัย นายอำเภอฯจึงเสนอให้แบ่งพระพุทธรูปทองคำ องค์กลางให้ไปประดิษฐานที่เจดีย์ศรีบูรพาฯ วัดศรีวิชัย จำนวน 1 องค์ ส่วนอีกสององค์คือองค์ใหญ่กับองค์เล็ก ยังคงเก็บไว้ในกำปั่น สภ.ศรีสงคราม ต่อไป
ปี 2561 พระภาวนาวิสุทธิญาณมหาเถร (พระอาจารย์แบน ธนากโร) วัดดอยธรรมเจดีย์ จังหวัดสกลนคร เดินทางมาปล่อยปลาในเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาบริเวณวังพระเนาว์ในลำน้ำสงคราม และทราบว่ายังมีพระทองคำอีก 2 องค์ อยู่ในกำปั่น สภ.ศรีสงคราม ท่านจึงไปดูพบว่ากำปั่นตั้งอยู่ใต้บันได พระอาจารย์แบนจึงกล่าวว่า “สถานที่แบบนี้เอาพระพุทธรูป ซึ่งเปรียบเสมือนเป็นตัวแทนพระพุทธเจ้ามาไว้ได้อย่างไร ควรจะนำออกไปประดิษฐานในที่ที่เหมาะสม”
การทวงคืนพระพุทธรูปทองคำจึงเริ่มขึ้นอีกครั้ง แต่เหมือนว่าฝ่ายปกครองจะไม่ค่อยให้ความสำคัญในเรื่องดังกล่าว พระมหาปฏิพลฯเจ้าอาวาสวัดศรีวิชัย และผู้นำชุมชน เดินหน้ายื่นหนังสือขอพระทองคำคืนทุกหน่วยงาน ขณะที่ฝ่ายอำเภอทำตัวเป็นทองไม่รู้ร้อน
กระทั่งฝ่ายปกครองถูกกดดันจากหน่วยงานต่างๆ จึงยอมเปิดประชุมเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2562 มีคณะกรรมการพิจารณาการประดิษฐานพระพุทธรูปทองคำ โดยมีมติให้มอบพระพุทธรูปทองคำองค์เล็กไปประดิษฐานที่วัดศรีเวินชัย ส่วนองค์ใหญ่จะสร้างหอประดิษฐานไว้ที่ที่ว่าการอำเภอศรีสงคราม แม้มติดังกล่าวชาวบ้านศรีเวินชัยจะไม่พอใจ แต่ก็ยินดีจะรับพระทองคำองค์เล็กกลับไปวัดศรีวิชัยคู่กับองค์กลางที่ได้ไปก่อนหน้านี้ ซึ่งยังจะคงเดินหน้าทวงคืนองค์ใหญ่กลับมาตุภูมิให้ได้ต่อไป “เพราะพระพุทธรูปทองคำทั้ง 3 องค์ มีการขุดค้นพบที่วัดศรีวิชัย จึงควรจะต้องกลับมาอยู่ที่เดิม” พระมหาปฏิพลฯ เจ้าอาวาสวัดศรีวิชัย กล่าว
