ส่องร่างพรบ.ระเบียบบริการราชการกทม.ฉบับใหม่ ใครได้-ใครเสีย

กรุงเทพมหานคร(กทม.)เตรียมเสนอร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร (ฉบับที่…) พ.ศ….โดยมีการเปิดรับฟังความคิดเห็นแล้ว ซึ่งกทม.เชื่อว่าจะทำให้การบริหารราชการแผ่นดินมีประสิทธิภาพมากขึ้น

กทม.ประเมินผลกระทบจากการตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ….ดังนี้

ผู้ซึ่งได้รับผลกระทบจากการบังคับใช้กฎหมาย

1. กรุงเทพมหานคร

2. ส่วนราชการที่จัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมเพิ่มจากฐานภาษีและค่าธรรมเนียมร่วมของรัฐ เช่น กรมสรรพสามิต กรมสรรพากร เป็นต้น

3. ส่วนราชการทจี่ ัดสรรภาษีหรือค่าธรรมเนียมให้กรุงเทพมหานคร เช่น กระทรวงมหาดไทย เป็นต้น

4. สานักงานคณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

5. ประชาชนและผู้ประกอบการในเขตกรุงเทพมหานคร และประชาชนที่ซื้อสินค้าและใช้บริการโรงแรม ภายในเขตกรุงเทพมหานคร

ผลกระทบที่เกิดขึ้นแก่บุคคลดังกล่าว ด้านเศรษฐกิจและสังคม

เชิงบวก ในการพัฒนากรุงเทพมหานครซึ่งเป็นองค์กรปกครองท้องถิ่นรูปแบบพิเศษและมีขนาดใหญ่ ที่สุดของประเทศไทย ให้มีความเจริญเติบโตได้อย่างมีคุณภาพและยั่งยืนนั้น กรุงเทพมหานครจาเป็นจะต้องมี รายได้ที่เพียงพอเพื่อนามาใช้ในการจัดบริการสาธารณะให้แก่ประชาชน

โดยรายได้ของกรุงเทพมหานคร สามารถจาแนกได้เป็นรายได้ที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บเอง รายได้ที่ส่วนราชการอื่นจัดเก็บและจัดสรรให้ โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 มีสัดส่วนรายได้ที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บได้เองประมาณ 19,200 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 24.21 ของรายได้ทั้งหมด และรายได้ที่ส่วนราชการอื่นจัดเก็บและจัดสรรให้ ประมาณ 60,092 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 75.79

รายได้ที่กฎหมายกาหนดให้กรุงเทพมหานครเป็นผู้ดาเนินการ จัดเก็บเองมีทั้งรายได้จากภาษีอากร ได้แก่ ภาษีโรงเรือนและที่ดิน ภาษีบารุงท้องที่ ภาษีป้าย อากรฆ่าสัตว์ และ ภาษีบารุงกรุงเทพมหานครสาหรับน้ามันฯ และรายได้ประเภทที่ไม่ใช่ภาษี ได้แก่ รายได้จากค่าธรรมเนียม ค่าปรับและใบอนุญาตรายได้จากทรัพย์สิน รายได้จากสาธารณูปโภคและการพาณิชย์ของกรุงเทพมหานคร และรายได้เบ็ดเตล็ด เป็นต้น นอกจากรายได้ดังกล่าวแล้วกรุงเทพมหานครยังได้รับเงินอุดหนุนที่รัฐบาลจัดสรร ให้ด้วย

เนื่องจากพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มีบทบัญญัติที่ ไม่สอดคล้องกับพระราชบัญญัติกาหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 มาตรา 25 ซึ่งบัญญัติให้กรุงเทพมหานครอาจมีรายได้จากภาษีและค่าธรรมเนียมบางประเภทสูงกว่า ที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และอาจมีรายได้จากภาษีและ ค่าธรรมเนียมบางประเภทเพิ่มขึ้นจากเดิมที่พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 มิได้บัญญัติให้อานาจไว้ทำให้กรุงเทพมหานครสูญเสียรายได้บางส่วนไป จากการที่ไม่สามารถจัดเก็บรายได้จาก ภาษีบารุงกรุงเทพมหานคร

สำหรับยาสูบและค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรมเช่นเดียวกับจังหวัดอื่น ๆ ซึ่ง องค์การบริหารส่วนจังหวัดต่างๆ ได้มีการจัดเก็บภาษียาสูบหรือค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรมแล้วโดยเฉพาะ จังหวัดปริมณฑลรอบกรุงเทพมหานคร ได้แก่ จังหวัดนนทบุรี จังหวัดนครปฐม จังหวัดปทุมธานี จังหวัด สมุทรปราการ และจังหวัดสมุทรสาคร

ดังนั้น การที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมดังกล่าวใน อัตราเดียวกันหรือใกล้เคียงกันจะก่อให้เกิดความเป็นธรรมในด้านราคายาสูบและราคาห้องพักโรงแรม และ ไมเ่กิดความลักลั่นด้านราคาในการเลือกซื้อสินค้าหรือบริการในพื้นที่ติดกันหรือใกล้เคียงกันกับกรุงเทพมหานคร

ผู้ที่ได้รับผลกระทบเชิงบวก เมื่อกรุงเทพมหานครสามารถจัดเก็บรายได้จากภาษียาสูบและค่าธรรมเนียม จากผู้พักในโรงแรมได้ กรุงเทพมหานครก็จะมีรายได้เพื่อนาไปใช้พัฒนาการให้บริการสาธารณะอย่างมี ประสิทธิภาพและสอดคล้องกับความต้องการของประชาชนและสังคม ทั้งในด้านการก่อสร้างสาธารณูปโภค พื้นฐานการศึกษา การสาธารณสุข การดูแลและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม และการส่งเสริมการท่องเที่ยว

รวมทั้งส่งเสริมการปฏิบัติงานเพื่อตอบสนองนโยบายของประเทศ เช่น การศึกษา การสาธารณสุข การจัด สวัสดิการ เป็นต้น ซึ่งจะทาให้ประชาชนในเขตกรุงเทพมหานครมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นรวมทั้งประชาชนที่เข้ามา ใช้บริการภายในเขตกรุงเทพมหานครจะได้รับความสะดวกจากการพัฒนาสาธารณูปโภคพื้นฐานและ สิ่งแวดล้อมที่ดีในเขตกรุงเทพมหานครอีกด้วย

เชิงลบ เมื่อมีการแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ให้กรุงเทพมหานครสามารถจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมเช่นเดียวกับจังหวัดอื่น ๆ ซึ่งองค์การบริหารส่วนจังหวัดมีการจัดเก็บแล้วนั้น ประชาชนที่บริโภคยาสูบหรือใช้บริการโรงแรมภายในเขตกรุงเทพมหานครจะต้อง เสียภาษีบารุงกรุงเทพมหานคร

สำหรับยาสูบและค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรมให้กับกรุงเทพมหานคร เช่นเดียวกับการซื้อยาสูบและการใช้บริการโรงแรมในจังหวัดอื่น ๆ ส่วนการจัดเก็บภาษีสินค้าสรรพสามิต ภาษีสุรา และค่าแสตมป์ยาสูบ (ปัจจุบันยังไม่มีการจัดเก็บค่าแสตมป์ยาสูบ)

กรมสรรพสามิตจัดเก็บให้นั้นปัจจุบันมี การจัดเก็บภาษีสินค้าดังกล่าวในอัตราร้อยละ 10 หากปรับอัตราการจัดเก็บภาษีเพิ่มขึ้นหรือจัดเก็บเต็มอัตรา เพดานที่ร้อยละ 30 ในกรุงเทพมหานครนั้น อาจก่อให้เกิดความลักลั่นระหว่างกรุงเทพมหานครกับองค์กร- ปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น จะส่งผลให้ราคาสินค้าสรรพสามิต สุราและยาสูบมีราคาสูงกว่าจังหวัดอื่น ๆ เป็นการ เพิ่มภาระให้แก่ประชาชนและอาจเป็นสาเหตุให้ประชาชนหรือผู้บริโภคในเขตกรุงเทพมหานครหันไปซื้อสินค้า หรือใช้บริการจากเขตปริมณฑลหรือจังหวัดที่ใกล้กรุงเทพมหานครแทน กรณีนี้จะส่งผลกระทบต่อการกากับ ดูแลของกรมสรรพสามิตในภาพรวมของประเทศได้ ทั้งนี้ กรุงเทพมหานครจะได้ศึกษา วิเคราะห์ พิจารณา จัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมในอัตราเดียวกันหรือใกล้เคียงกันกับจังหวัดอื่น ๆ ให้มีความเหมาะสมและเป็นไป ในแนวทางเดียวกันเพื่อลดผลกระทบดังกล่าวต่อไป

ผู้ที่ได้รับผลกระทบเชิงลบ ประชาชนและผู้ประกอบการในเขตกรุงเทพมหานคร และประชาชนที่ซื้อ สินค้าและใช้บริการโรงแรมภายในเขตกรุงเทพมหานคร

1. การจัดเก็บภาษีบารุงกรุงเทพมหานครสาหรับยาสูบนั้น แม้จะเป็นการเพิ่มภาระให้แก่ประชาชน ซึ่งจะมีผลต่อการปรับราคาขายของยาสูบที่จาหน่ายในเขตกรุงเทพมหานครเพิ่มขึ้น และอาจจะทาให้ประชาชน บางรายบริโภคยาสูบลดลง แต่อัตราการจัดเก็บภาษีบารุงกรุงเทพมหานครสาหรับยาสูบอยู่ในระดับที่ต่ามาก คือไม่เกินมวนละ10 สตางค์เช่นเดียวกับจังหวัดอื่นๆซึ่งองค์การบริหารส่วนจังหวัดได้มีการจัดเก็บแล้ว

ดังนั้น ผลกระทบต่อผู้บริโภคยาสูบจึงอยู่ในระดับที่ต่ำมาก ในส่วนของผลกระทบต่อเนื่องต่อการจ้างงาน ภาคการผลิตใบยาสูบและผลิตภัณฑ์ยาสูบอยู่ในระดับที่ต่ำมากในภาพรวมเศรษฐกิจระดับมหภาค เพราะ ภาคการผลิตดังกล่าวเป็นเพียงส่วนเล็ก ๆ ของระบบเศรษฐกิจเท่านั้น

2. การจัดเก็บค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรมแม้จะเป็นการเพิ่มภาระให้แก่ประชาชน ซึ่งจะมีผลต่อ การปรับราคาห้องพักของโรงแรมภายในเขตกรุงเทพมหานครเพิ่มขึ้น แต่อัตราการจัดเก็บค่าธรรมเนียมจาก ผู้พักในโรงแรมอยู่ในระดับที่ต่ำมาก คือ ไม่เกินร้อยละ 3 ของราคาห้องพักเช่นเดียวกับจังหวัดอื่น ๆ ซึ่งองค์การบริหารส่วนจังหวัดได้มีการจัดเก็บแล้ว ดังนั้น ผลกระทบต่อผู้ใช้บริการโรงแรมจึงอยู่ในระดับที่ต่ำมาก

3. ผู้ประกอบการจำหน่ายยาสูบและผู้ประกอบการโรงแรม ซึ่งเป็นผู้มีหน้าที่เสียภาษีบารุง กรุงเทพมหานคร สาหรับยาสูบและค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรมโดยจะจัดเก็บจากผู้ซื้อยาสูบและใช้บริการโรงแรมเพื่อนำส่งให้กับกรุงเทพมหานครนั้น จะมีหน้าที่ความรับผิดชอบและภาระค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น ซึ่งกรุงเทพมหานครจะได้มีประชาสัมพันธ์เพื่อให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายและวิธีการปฏิบัติแก่ผู้มี หน้าที่เสียภาษีเพื่อให้ความร่วมมือในการเสียภาษี รวมถึงพัฒนาระบบการจัดเก็บภาษีเพื่ออานวยความสะดวก ให้แก่ผู้มีหน้าที่เสียภาษีต่อไป

ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน
เชิงบวก เมื่อมีการแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 แล้ว จะทำให้กรุงเทพมหานครมีการพัฒนาปรับปรุงการจัดเก็บรายได้ สามารถพึ่งตนเองได้มากขึ้นจากรายได้ ที่จัดเก็บได้เองและอาจมีรายได้จากส่วนราชการอื่นจัดเก็บหรือจัดสรรภาษีหรือค่าธรรมเนียมให้เพิ่มขึ้น ซึ่งจะลดการพึ่งพิงเงินอุดหนุนจากรัฐบาลและลดภาระทางการคลังของรัฐบาล

ผู้ที่ได้รับผลกระทบเชิงบวก การที่กรุงเทพมหานครสามารถจัดเก็บภาษียาสูบ และค่าธรรมเนียมจาก ผู้พักในโรงแรมได้อย่างมีประสิทธิภาพตามหลักการเก็บภาษีรายได้ท้องถิ่น จะทำให้กรุงเทพมหานครมีรายได้ที่จัดเก็บเองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

เชิงลบ การจัดเก็บรายได้ของกรุงเทพมหานครนั้น มีทั้งรายได้ที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บเอง และรายได้ที่ ส่วนราชการจัดเก็บและจัดสรรให้ ในส่วนของรายได้ที่ส่วนราชการอื่นจัดเก็บและจัดสรรให้ จึงเป็นภาระแก่ ส่วนราชการอื่นในการดำเนินการจัดเก็บและจัดสรรให้แก่กรุงเทพมหานคร โดยที่กฎหมายอาจไม่ได้กำหนดให้ ส่วนราชการนั้นหักค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดเก็บและจัดสรร

ผู้ที่ได้รับผลกระทบเชิงลบ ส่วนราชการอื่นที่จัดเก็บและจัดสรรภาษีหรือค่าธรรมเนียมเพิ่มจากฐานภาษี หรือค่าธรรมเนียมร่วมของรัฐให้กับกรุงเทพมหานครอาจจะมีภาระค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดเก็บและจัดสรร ภาษีหรือค่าธรรมเนียมที่เพิ่มขึ้น

ประโยชน์ที่ประชาชนและสังคมจะได้รับ

ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. เพื่อแก้ไขเพิ่มเติม พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ฉบับนี้มีความสาคัญ คือ ทำให้กรุงเทพมหานครสามารถจัดเก็บรายได้เพิ่มขึ้น สอดคล้องกับพระราชบัญญัติกาหนดแผนและขั้นตอนการ กระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 กำหนดไว้ เมื่อกรุงเทพมหานครสามารถจัดเก็บ รายได้จากภาษีและค่าธรรมเนียมที่เพิ่มขึ้นแล้ว กรุงเทพมหานครก็จะมีรายได้เพื่อนำไปใช้พัฒนาการให้บริการ สาธารณะให้สอดคล้องกับความต้องการของประชาชนและสังคมในเขตกรุงเทพมหานคร และพัฒนากรุงเทพมหานครให้เป็นเมืองน่าอยู่อย่างยั่งยืนได้ ซึ่งจะทำให้ประชาชนในเขตกรุงเทพมหานครมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น รวมถึงประชาชนที่เข้ามาใช้บริการภายในเขตกรุงเทพมหานครจะได้รับความสะดวกสบายจากการ พัฒนาสาธารณูปโภคพื้นฐานและสิ่งแวดล้อมที่ดีในเขตกรุงเทพมหานครอีกด้วย

ผลกระทบด้านเศรษฐกิจและสังคม ระยะสั้น

กรุงเทพมหานครจะมีรายได้จากการจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมเพิ่มขึ้น เช่น ภาษีบารุงกรุงเทพมหานคร สำหรับยาสูบและค่าธรรมเนียมจากผู้พักในโรงแรม เป็นต้น แม้การที่กรุงเทพมหานครจัดเก็บภาษีและ ค่าธรรมเนียมดังกล่าวจะเป็นการเพิ่มภาระให้กับประชาชนผู้บริโภคยาสูบและใช้บริการโรงแรมในเขต กรุงเทพมหานคร อาจส่งผลให้มีการปรับราคาขายของยาสูบและราคาห้องพักโรงแรมในเขตกรุงเทพมหานคร เพิ่มขึ้น แต่กรุงเทพมหานครจะมีการจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมในอัตราที่ต่าใกล้เคียงกันกับองค์กรปกครองท้องถิ่นอื่น ซึ่งจะก่อให้เกิดความเป็นธรรมด้านราคายาสูบและราคาห้องพักโรงแรมในพื้นที่กรุงเทพมหานคร และจังหวัดปริมณฑลหรือจังหวัดที่ใกล้กรุงเทพมหานคร

ระยะยาว

มาตรการทางภาษีนับเป็นมาตรการหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการดำเนินการตามนโยบายการควบคุม การบริโภคยาสูบและสุราของรัฐบาล การจัดเก็บภาษีจะทำให้ราคายาสูบและสุราที่จำหน่ายในเขตกรุงเทพมหานคร เพิ่มขึ้นซึ่งอาจจะส่งผลให้ประชาชนในเขตกรุงเทพมหานครบริโภคยาสูบและสุราลดลง ทำให้จำนวนผู้ป่วย โรคเรื้อรังที่เกิดจากยาสูบและสุราทั้งทางตรงและทางอ้อมลดลง ลดภาระการใช้จ่ายงบประมาณด้านสาธารณสุขในการรักษาพยาบาลผู้ป่วยของกรุงเทพมหานคร และลดภาระทางเศรษฐกิจและสังคมโดยรวมของรัฐบาลด้วย